Les Quodlibets Onze, Douze, Treize et Quatorze - Boston College

330 MAGISTBI GODEFRIDI DE FONTIBTTS
sunt ; ideo talis virtus, qua scilicet amamus primam substantiam intellectualem
primo et principaliter propter 229 [Cod. R, fol. 238 Ra ] se ipsam et omnes
alias propter illam, vere est amicitia ; et est virtus generalis, quia proprium
est ei quod se extendit 230 ad totam communitatem sive ad omnes personas 231
quae pertinent ad communicationem beatitudinis aeternae super qua haec
amicitia principaliter fundatur 232 .
Patet ergo ex praedictis quod loquendo de virtutibus moralibus 233 , id
est 234 appetitivis, duo sunt gênera virtutum generalium, scilicet : una quae
respicit bonum commune secundum communicationem quae attenditur solum
in vita praesenti et secundum ea quae solum 235 ex naturalibus nobis possibilia
et convenientia reputantur nec ad aliud ulterius ordinatur 236 et quae ad con-
versationem philosophorum pertinet ; et haec est iustitia legalis. Alia vero
est caritas, et quia bonum quanto communius tanto divinius et dignius ;
bonum autem quod attenditur in caritate est communius et ideo divinius,
immo est etiam ipse Deus ut obiectum principale, et in hoc etiam omnia alia
cum illo communicationem habentia, oportet ponere quod inter morales
virtutes 237 de quibus tractare habent 238 philosophi, iustitia legalis est per-
fectissima. Propter quod de ipsa solum 239 dicit Philosophus (29) quinto
Ethicorum « quod est praeclarissima virtutum et perfecta maxime 240 virtus
est 241 quoniam perfectae virtutis usus est » ; et caetera.
Sed caritas inter omnes simpliciter est perfectior et nobilior, de qua dicit
Augustinus (30), decimo quinto De Trinitate, capitulo nonagesimo
nono : « nullum isto dono Dei excellentius 242 est, solum est 243 quod dividit
inter filios regni aeterni et filios perditionis 244 aeternae » [Cod. P, fol. 350 R b ].
Differunt autem istae duae virtutes générales quantum ad modum gene-
rahtatis in hoc quod illa quae vere et proprie est iustitia est generalis primo
et per se non solum generalitate causalitatis et virtutis et solum quasi per
modum imperii, quae scilicet non habeat aliis per se uti sive actus earum
exercere, sed solum imperare ut sibi in ordine ad finem suum magis principalem
subministrantibus et aliqua sibi necessaria ad hune finem suum res-
pectu cuius habet actus proprios et distinctos ab aliis exercere praeparantibus,
prout vel ars 245 ad quam pertinet finis ultimus imperat virtutibus et artibus
ad [Cod. V, fol. 235 Rb ] quas pertinent alii fines secundarii, sicut militare 246
imperat equestri 247 , ut dicitur primo Ethicorum (31), sed est generalis genera-
litate cuiusdam continentiae per modum totius quasi integralis et ratione
finis et ratione materiae in se multa ut partes suas agregantis, sicut dictum
est ; propter quod aliis virtutibus non solum habet imperare, sed habet pro
materia uti actibus earum sic quod habet ipsos exercere ; —
alia vero quae vere
et proprie est amicitia cuius primum et principale obiectum non est aliquod
commune formaliter, sed aliquo modo virtute est [Cod. Q, fol. 189 V a ] gene-
ralis primo et per se generalitate causalitatis et virtutis, quia in quantum 248
illud suum primum et principale obiectum est summum bonum et est ultimus