Les Quodlibets Onze, Douze, Treize et Quatorze - Boston College

284 MAGISTKI GODEFRIDI DE FONTIBTTS
in tali facto contrahitur peccatum, et quod inde est receptum est restituendum.
In simonia autem mentali etiam peccatum contrahitur, sed receptum restitui
non oportet.
Sed istud dictum videtur irrationabile, quia si in altero istorum casuum
non requiritur restitutio recepti, multo magis hoc videtur dicendum
de usura mentali in quo etiam minus peccatum committitur. Item cum non 37
appareat esse 38 ratio quare receptum per usuram mentalem est restituendum
quin eadem ratio in simonia mentali reperiatur 39 . Si enim aliquis mu-
tuât ahcui episcopo mille libras spe recipiendi centum libras ultra sortem,
alius vero tantum mutuat eidem 40 spe recipiendi beneficium viginti libra-
rum, non apparet 41 ratio propter 42 quam recipiens beneficium sic acquirat
iustum titulum quod illud restituere non oportet, recipiens vero centum libras 43
iustum titulum non acquirit, et ideo oportet quod restituât.
Et ideo quidam alh iuristae dicunt et melius, distinguendo quod iura
quae videntur dicere quod in mentali simonia sufficit poenitentia interior
absque resignatione recepti, intelligenda sunt in illis quae sunt simoniaca quia
prohibita ; quia
[Cod. R, fol. 229 a V b ] cum talia totaliter ex statuto Eccle-
siae dependeant 44 quantum ad id quod est in eis simoniacum, statuto Eccle-
siae potest fieri quod sufficiat huiusmodi poenitentia ; sed secus est in aliis
ubi debitum resignandi non est poena apposita per Ecclesiam, sed conse-
quitur ex natura rei ;
et istud videtur melius dictum.
Potest tamen ulterius dici quod, licet quantum est ex natura rei et de
iure naturae sicut receptum per usuram mentalem est restituendum, ita
etiam beneficium receptum per simoniam mentalem ; tamen per statutum 45
et concessionem Ecclesiae potest esse indultum vel posset indulgeri quod
receptum per simoniam mentalem non restituatur ; non autem quod receptum
ultra sortem per usuram mentalem. Cum enim Ecclesia habeat plenam
et liberam dispensationem et dispositionem in beneficiis ecclesiasticis et
possit habentes titulos illos privare et non habentibus titulos illos possit
conferre, per statutum 46 ecclesiae potest esse factum vel posset fieri 47
quod licet committens simoniam mentalem non plus acquirat sibi titulum
in beneficio quam committens 48 usuram mentalem in recepto ultra sortem ;
talis nihilominus post peractam poenitentiam 49 super hoc ex liberalitate
Ecclesiae quasi nova collatione titulum assequatur. Non [Cod. 0, fol. 182 R b ]
sic autem rationabiliter potest fieri in mentali usura, 50 quia in sic
habito per simoniam nullus alius habet ius qui laedatur, si ille qui adeptus
est illud simoniace non resignet. Sed de illo potest Ecclesia sicut vult dispo-
nere sine iniuria alicuius. Non sic autem in usura mentali ;
quia cum in reci-
piente non sit 51 dominium translatum, remanet ius implicite et in virtute
in clante qui dédit ei qui non erat habilis ad iuste recipiendum.
Item qûia per mentalem usuram ita habet quis bona temporalia a sae-
cularibus sicut et a personis ecclesiasticis, Ecclesia autem non sic potest