Les Quodlibets Onze, Douze, Treize et Quatorze - Boston College

DEOTMUM TJiRTIi'.M QT70DLIBETUM B8T10 CD 19)
Sed secundum quod supponunl multi (1), e e quo
: quaecumque
mbstantia
creata cxiHtit est aliquid realiter différons ab et entia ub tanl
médium inter eubstantiam agentem el ip am actionem. Ergo nulla ubstanti
per suam substantiam est immediatum principium cuiu cumque opération
Responsio. Dicendum quod aulla substantia potesl esse principium
activum aUouius operationis ' ve] etiam cuiu cumque perfection^ in ipsa
existentis nec per se ipsam nec per aliquid additum ; quoniam, cum ipsa sub-
stantia etiam cum aliquo sibi addito carens aliquo 5 actu vel aliqua perfec-
tione habeat rationem subiecti et sit aliquid in potentia r< sp tu talis actua
respectu illius non potest habere rationem agentis, alioquin idem esset in
actu et in jjotentia respectu eiusdem, et idem esset activum et paesivum
respectu sui ipsius, cum tamen debeant haec reabter esse distin
Si autem dicatur (2) quod immo universaliter subiectum quodcumque
respectu cuiuscumque suae 7 perfectioniw vel actus habet rationem prin-
cipii activi, et actione subiecti agentis constituitur omnis forma quae in
subiecto aliquo nata est esse in actu in quantum ponitur quod. r-um forma
quaecumque quae dicitur educi de potentia materiae et subiecti non fiât de
nihilo, oportet quod ante generationem habeat 8 esse in materia vel in subi»
secundum aliquod eius esse realiter distinctum ab entita [Cod. P, fol. 304 R'
te subiecti ; et istud reale aliud a realitate materiae est tota realitas
formae ;
sed non totaliter, quia non secundum eius esse actuale et comple-
tum, sed secundum esse potentiale et incompletum. Et dicitur esse quaedam
aptitudo in materia vel in 9 subiecto sive ipsa forma educenda in actu secundum
suum esse 10 potentiale, quae sic educitur in actum quod per agens
extrinsecum transmutatur subiectum cum huiusmodi aptitudine u , secundum
12 rationem causae agentis et moventis efficienter. Et hoc dicunt •
aliqui quandam excitationem 13 [Cod. 0, fol 166 R b ] Ucet 14 subiectum cum
tali aptitudine sit 1S excitatum et motum ab extrmseco agente efficienter.
ulterius agit se ipso ad educationem tahs formae non efficienter 16 . sed for-
maliter. Inconveniens enim videtur quod subiecto cum tali aptitudine quae
est ipsa forma essentialiter, licet secundum esse potentiale et incompletum.
non conveniat aliquo modo [Cod. R, fol. 213 V a ] agere et movere. Et hoc
inconveniens 17 preacipue apparet in anima quantum ad eius potentias. in
quibus Anselmus (3) ponit quasdam aptitudines per quas potest se '
vere anima ad actus suos formahter, hcet moveatur ab obiecto efficienter
Distinguitur enim de actione, secundum Simplicium. quod quaedam e^t
actio absoluta 20 , quaedam
autem respectiva : actionis autem respectivae est
ahquod principium sub ratione efficientis sive efficienter agendo. scilicet
aliud secundum quod aliud ; et illud quod est 21 in alio a sic agente efficienter
est vere passio. Sed actionis absolutae est aliquid principium activum non sic
efficienter, sed fonnaliter : et taie agens est agens aliquid a se simplieiter et
absolute ;
non in aliquo ut - in passo, quia ut sic manet m agente. Et secun-