AC 09 2008 (PDF, 1.76 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie ...

Nr. 466 - 11.9.08 HOF VAN CASSATIE 1927
wet zou moeten toepassen".
Grieven
Artikel 4, 1°, van de wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming van de echtscheiding
heft het vroegere artikel 231 van het Burgerlijk Wetboek op. Dat artikel had betrekking
op de vordering tot echtscheiding op grond van gewelddaden, mishandelingen of
grove beledigingen, door de andere echtgenoot gepleegd. Het vroegere artikel 229 van
hetzelfde wetboek naar luid waarvan iedere echtgenoot de echtscheiding kon vorderen op
grond van overspel van de andere echtgenoot, is vervangen door artikel 2 van genoemde
wet. Krachtens die bepaling is de enige grond tot echtscheiding voortaan de vaststelling
dat het huwelijk onherstelbaar is ontwricht. Naar luid van artikel 44 treedt de wet van 27
april 2007 in werking op 1 september 2007.
In de regel is een nieuwe wet onmiddellijk van toepassing niet alleen op de toestanden
die ontstaan vanaf de inwerkingtreding ervan, maar ook op de toekomstige gevolgen van
de toestanden die onder de gelding van de vroegere wet zijn ontstaan en die zich voordoen
of blijven voortduren onder de gelding van de nieuwe wet, voor zover die toepassing geen
afbreuk doet aan reeds onherroepelijk vastgestelde rechten.
Van dit, bij artikel 2 van het Burgerlijk Wetboek voorgeschreven beginsel dat de nieuwe
wet onmiddellijk van toepassing is, kan enkel worden afgeweken krachtens een uitdrukkelijke
overgangsbepaling. Eén van de overgangsbepalingen, namelijk artikel 42, §2,
eerste lid, van voornoemde wet van 27 april 2007 bepaalt dat "de vroegere artikelen 229,
231 en 232 van het (Burgerlijk Wetboek) van toepassing blijven op de procedures van
echtscheiding of scheiding van tafel en bed die zijn ingeleid voor de inwerkingtreding van
deze wet en waarvoor geen eindvonnis is uitgesproken".
Daaruit kan worden afgeleid dat de wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming
van de echtscheiding van toepassing is op de zaken die op 1 september 2007, dag van de
inwerkingtreding van die wet, aanhangig waren bij de appelrechter, aangezien volgens de
voorafgaande overgangsbepaling de vroegere echtscheidingsgronden enkel blijven gelden
voor de procedures "waarvoor geen eindvonnis is uitgesproken".
Te dezen is een eindvonnis uitgesproken door de tweede burgerlijke kamer van de
Rechtbank van Eerste Aanleg te Charleroi op 10 april 2007. Dit vonnis dat de tegenvordering
van de verweerder toewijst en de echtscheiding tussen de partijen in het nadeel van
de eiseres uitspreekt op grond van het vroegere artikel 231 van het Burgerlijk Wetboek, is
een eindbeslissing in de zin van artikel 19, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek, aangezien
hiermee de rechtsmacht van de rechtbank over dat geschilpunt is uitgeput.
Derhalve was alleen de wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming van de echtscheiding
van toepassing voor het hof van beroep, zodat de echtscheiding van de partijen
enkel kon worden uitgesproken op grond van de vaststelling dat hun huwelijk onherstelbaar
ontwricht was.
Het arrest, dat de echtscheiding in het nadeel van de eiseres uitspreekt op grond van het
vroegere artikel 231 van het Burgerlijk Wetboek, dit is een bepaling die was opgeheven
op de dag waarop het gewezen werd, en die geen enkele overgangsbepaling laat bestaan,
is derhalve niet naar recht verantwoord (schending van alle, in het middel aangegeven bepalingen).
III. BESLISSING VAN HET HOF
In de regel is een nieuwe wet overeenkomstig artikel 2 van het Burgerlijk Wetboek
onmiddellijk van toepassing, niet alleen op de toestanden die ontstaan vanaf
de inwerkingtreding ervan, maar ook op de toekomstige gevolgen van de toestanden
die onder de gelding van de vroegere wet zijn ontstaan en die zich voordoen
of blijven voortduren onder de gelding van de nieuwe wet, voor zover die