AC 09 2008 (PDF, 1.76 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie ...

2008 HOF VAN CASSATIE 22.9.08 - Nr. 491
tewerk ging (syntheseconclusie p. 42-43);
- zulks geen aanleiding had gegeven tot het opstellen van een proces-verbaal, noch tot
het maken van een opmerking inzake het ondertekenen van de verzamelingsgetuigschriften
in opdracht van mevrouw Martin (syntheseconclusie pp. 43-44);
- het RIZIV op de hoogte was van de werking van de eiseres (syntheseconclusie p. 44);
-“het uitoefenen door het RIZIV, meer bepaald door de dienst voor geneeskundige controle,
van haar rechten vervat in het koninklijk besluit van 3 juli 1996, door aan (de verweerders)
opdracht te geven zogenaamd onterecht betaalde prestaties terug te vorderen,
terwijl gedurende verschillende jaren de werking van (de eiseres) gekend was en zij (de
eiseres) op deze wijze gedurende minstens 2 jaren heeft laten verder werken, dan ook manifest
rechtsmisbruik uitmaakt” (syntheseconclusie p. 46, derde alinea).
De eiseres besloot dan ook dat gehandeld werd op een wijze die manifest de grenzen te
buiten gaat van de normale rechtsuitoefening door een redelijk en bedachtzaam persoon,
in dezelfde omstandigheden geplaatst, nu gedurende jaren geen opmerking werd gemaakt
over de werking van de eiseres, om dan plots jaren later over te gaan tot de integrale terugvordering
van de omzet van de eiseres gedurende twee jaar (syntheseconclusie p. 46,
in het midden). De eiseres wees er meer bepaald op dat bij een eventuele uitoefening van
dit recht de aan haar berokkende schade buiten iedere verhouding zou zijn met het door de
houder van het recht beoogde voordeel, wat strijdig is met het proportionaliteits-criterium.
De eiseres wees er tevens op dat niet alleen de vordering van het Rijksinstituut geen
uitwerking kon krijgen (en dus de vorderingen van de verweerders zonder voorwerp waren),
doch ook de vorderingen van de verweerders zelf, rechtsmisbruik uitmaakten (syntheseconclusie
p. 47, in het midden).
In haar repliekconclusie na het advies van het auditoraat-generaal wees de eiseres er
meer in het bijzonder op (pp. 19 e.v.), aldus het advies van het openbaar ministerie tegensprekend,
dat er sprake kan zijn van rechtsmisbruik zelfs wanneer het recht zijn oorsprong
vindt in de wet, en zelfs wanneer dit de openbare orde raakt.
Naar aanleiding van de, later door het arbeidshof uitdrukkelijk overgenomen overweging
van het auditoraat-generaal luidens welke “het vaststaande rechtspraak (is) dat ook
de regels van behoorlijk bestuur, laat staan van rechtsmisbruik, niet kunnen leiden tot een
beleid dat strijdig is met de wet”, stelde de eiseres (repliekconclusie vanaf p. 20):
“Concluante merkt op dat deze bewering in ieder geval voor wat betreft rechtsmisbruik
onjuist is.
Zo werd in het verleden reeds verschillende malen door het Hof van Cassatie geoordeeld
dat iemand die een recht uitoefent dit recht kan misbruiken, ook al ontleent hij dit
aan een overeenkomst, of zelfs aan de wet (Cass. 10 juni 1988, R.W. 1988-89, 771).
Zelfs de fundamentele rechten en vrijheden van de mens kunnen worden misbruikt (…)
Dat er tevens sprake kan zijn van rechtsmisbruik zelfs wanneer het desbetreffende recht
de openbare orde raakt: (…) (Cass. 10 juni 2004, CO20039N, www.cass.be)
Dat dienaangaande in de conclusie van de advocaat-generaal met opdracht Dirk Thijs,
gesteld wordt:
“(…)
Uit dat arrest kan tevens worden afgeleid dat er sprake kan zijn van rechtsmisbruik
wanneer dat recht is gesteund op wettelijke bepalingen die van openbare orde zijn en dus
in het algemeen belang uitgevaardigde voorschriften uitmaken”.
Dat rechtsmisbruik wel van toepassing is in deze gevallen, komt juist omdat het een
veel sterkere rechtsfiguur is dan de gewone onrechtmatige daad. (…)”.
Ook in deze repliekconclusie paste de eiseres, middels een omstandige uiteenzetting die