AC 09 2008 (PDF, 1.76 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie ...

1894 HOF VAN CASSATIE 9.9.08 - Nr. 458
Zo schrijft DUMORTIER: “Een juister uitgangspunt is dat elke privé-communicatie, dus ook
deze waaraan men zelf heeft deelgenomen, beschermd is door het recht op privacy (…)
Uiteraard is er geen sprake van een inbreuk op het recht op bescherming van de private
levenssfeer indien men enkel kennisneemt van de inhoud van het gesprek waaraan men
zelf deelneemt. Maar zodra men de inhoud van het gesprek gaat registreren en gebruiken,
moet worden onderzocht of dit geen schending van de privacy oplevert. Algemeen wordt
aangenomen dat de registratie van een telefoongesprek waaraan men zelf deelneemt, altijd
geoorloofd is wanneer het louter voor eigen gebruik, als geheugensteun, is bedoeld.” Verder
wijst deze auteur er weliswaar ook op dat bij de parlementaire voorbereiding van de
wet van 30 juni 1994 werd gezegd dat iemand die bedreigingen ontvangt via de telefoon,
deze gesprekken kan opnemen en voorleggen, zodat in het geval dat tot het cassatiearrest
van 9 januari 2001 heeft geleid, kan besloten worden dat de opname verenigbaar was met
art. 8 EVRM; toch hoopt hij niettemin dat deze rechtspraak, die hij radicaal en ongenuanceerd
noemt, wordt bijgestuurd 14 .
8. Uit de rechtspraak van het EHRM volgt niet alleen dat telefoongesprekken onder artikel
8 EVRM vallen 15 , maar ook dat de mededeling dat men weet dat de telefoongesprekken
worden opgenomen cruciaal is 16 : “The applicant in the present case had been given no
warning that her calls would be liable to monitoring, therefore she had a reasonable expectation
as to the privacy of calls made from her work telephone” 17 . Het gegeven dat een
persoon niet weet dat zijn gesprekken zouden kunnen worden afgeluisterd heeft tot gevolg
dat die persoon ten aanzien van die gesprekken een ‘redelijke privacyverwachting’ (reasonable
expectation of privacy) kan hebben.
Om uit te maken of er, ter zake van het monitoren van telefoon-, e-mail of internetverkeer,
sprake is van een schending van artikel 8 EVRM, heeft het EHRM in een arrest van
3 april 2007 inzake COPLAND tegen het VERENIGD KONINKRIJK, de zogenaamde test van de legitieme
verwachtingen toegepast: kon diegene die in casu werd gemonitord een redelijke
verwachting koesteren dat de privacy van telefoon-, e-mail en internetverkeer in de gegeven
concrete omstandigheden werd gerespecteerd? 18
Het komt er dus op aan na te gaan of men er redelijkerwijze kon op vertrouwen dat de
gevoerde communicaties privaat bleven of niet: "Appliquant le désormais traditionnel
‘test’ des attentes légitimes du requérant, la Cour confirme que la requérante pouvait, eu
égard à l’absence de tout avertissement au sujet d’ une possible surveillance de la part de
son employeur, nourrir des attentes légitimes quant au caractère privé de ses
communications électroniques." 19
Volledigheidshalve moet hier worden aan toegevoegd dat in de gevallen die aanleiding
gaven tot bovenvermelde arresten, ofwel enkel het telefoonverkeer, ofwel zowel het
telefoon-, e-mail als internetverkeer van de betrokkene werd geregistreerd door een nietdeelnemer
aan die communicaties, namelijk telkens door de werkgever van de persoon die
werd gemonitord.
Uit het vorige kan besloten worden dat het criterium van legitieme privacyverwachting
a fortiori zal gelden voor het geval waarin de conversatie, zoals in casu, plaatsvindt buiten
iedere arbeidsverhouding om.
9. De Hoge Raad der Nederlanden oordeelde in een arrest van 16 oktober 1987 20 op
conclusie van advocaat-generaal Asser dat het enkele - zonder toestemming van de ge-
14 J. DUMORTIER, l.c., 202.
15 Zie: P. DE HERT, Artikel 8 EVRM en het Belgische recht, C.D.P.K. – LIBRI – NR. 4, 347, nr. 421.
16 ALLISON HALFORD t. VERENIGD KONINKRIJK, 25 juni 1997.
17 LYNETTE COPLAND t. VERENIGD KONINKRIJK, 3 april 2007.
18 Cfr. X., noot onder EHRM 3 april 2007, R.D.T.I. 2007, (371) 371.
19 X., l.c., 371.
20 NJ 1988, nr. 850.