l. ULUSLARARASI SPOR HUKUKU KURULTAYI - Ankara Barosu

Ankara Barosu Yayınları
Bunun nedenlerini çok araştırdım, en nihayetinde spor yönetimiyle ilgili olduğu
sonucuna ulaştım. Gerçekten, Avrupa Hukukunda yeni bir spor yönetimi
anlayışı gelişti. Avrupa Ekonomik Topluluğu döneminde Adalet Divanının Walrave
& Koch ve Donà Kararlarında “sportif faaliyetlerin sadece bir ekonomik faaliyet
oluşturduk ları ölçüde Avrupa Hukuku kapsamında değerlendirilebilecekleri, safi
spora ilişkin kuralların ise bu kapsamın dışında kaldıkları” belirtilmiştir. Özellikle
1980’lerin ikinci yarısından itibaren, sporun hızlı bir şekilde ticarîleşmesine paralel
olarak, sporla il gili uyuşmazlıkların sayısında büyük bir artış görülmüştür.
Maastricht Anlaşması ile tamamen tek pazar niteliği taşıyan Avrupa Birliği’nin
kurulmasının ardından, sporla doğrudan veya dolaylı olarak ilişkili olan birçok
uyuşmazlığın çözümünde “sporun kendine özgü karakteri”ne atıfta bulunulmuştur.
Belçikalı futbolcu Bosman tarafından açılan davada, Adalet Divanı’nın futbolcu
sözleşmelerine ve transferlerine ilişkin kuralları UEFA’nın bütün itirazlarına
rağmen Avrupa Birliği Hukuku kapsamında değerlendirmesi önce büyük tartışmalara
neden olmuştu. Bosman Kararının ardından, sporu herhangi bir ticari
iş gibi değerlendiren “tek pazar yaklaşımı”nın sporun rekabetçi yapısının bozulmasına
ve sportif de ğerlerin kaybolmasına neden olduğu; sporun sosyal yönünü
zayıflattığı yönündeki eleştiriler artmış, sporun eğitsel ve sosyal yönüne ağırlık
verilmesi, sporun Avrupa toplumlarında bir sosyal entegrasyon aracı olarak kullanılmasını
savunan “sosyo kültürel yaklaşım” gelişmeye başlamıştır. Gerçekten de
2004 yılında Avrupa Birliği tarafından “Spor Aracılığıyla Eğitim Yılı” ilan edilmiş,
bu kapsamda çoğu gençlere yönelik 161 tane proje hazırlanmıştır. 1997 yılında
Amsterdam Anlaşması’na ek lenen deklarasyon ve 1999 yılında Avrupa Komisyonu
Kültür ve Spor Genel Mü dürlüğü tarafından yayınlanan “Avrupa Spor Modeli”
adlı yol gösterici rapor ile Avrupa’daki spor yapılanması ele alınmıştır. Buna göre
spor, sadece ekonomik bir aktivite olarak değil, aynı zamanda Avrupa kimliğinin
bir parçası olarak değerlen dirilmelidir. Sporun sosyal, kültürel, eğitimsel fonksiyonları,
rekreasyona ve kamu sağlığına yönelik fonksiyonları göz ardı edilmemelidir.
Peki, o zaman Avrupa Spor Modeli nedir? Bu modelin en önemli özelliği, si vil
toplum öncülüğünde aşağıdan yukarıya doğru piramit şeklinde bir yapılanmayı
öngörmüş olması. Bu yapılanmanın tabanında, “herkes için spor” anlayışını benimseyen
ve her yurttaşa spor yapma olanağı sağlayan kulüpler yer alıyor. Avrupa
sporunun gelişiminin temeli bu amatör ruha dayanıyor. Piramidin bir sonraki
basa mağında ise tamamıyla özerk bir yapıya sahip olan bölgesel federasyonlar
ve ulusal federasyonlar yer alıyor. Daha üst basamaklarda ise, Avrupa Federasyonları
(ör neğin UEFA) ve Dünya Federasyonları (örneğin FIFA) bulunuyor. Bu
federasyonlar tarafından düzenlenen ligler arasında yükselme ve küme düşme
sistemi ile geçişler sağlanıyor; bu da rekabeti destekliyor. Avrupa’da sporun geleneksel
olarak devletle veya ticaretle bağlantısı olmadığı ve sportif faaliyetlerin
esas olarak profesyonel olmayan bireyler tarafından icra edildiği için bir hobi ve
topluma katılma aracı ola rak algılandığı görülüyor. Ulusal kimliğe bağlılık, altya­
144