l. ULUSLARARASI SPOR HUKUKU KURULTAYI - Ankara Barosu

İhtiyari ve Mecburi TAHKİM;
I. Uluslararası Spor Hukuku Kurultayı
Kısaca bir de ihtiyari ve mecburi tahkimi size anlatmak, karşılaştırmak istiyorum.
Zira Spor Hakemliği bir mecburi tahkim hukuki esasına dayanır. Usul Yasamızın
516. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir ihtiyari (anlaşmalı) tahkim.
Mecburi tahkim ise, o kurumun özel kuruluş yasasıyla düzenlenmiştir. İhtiyari
tahkimde ta raflar anlaşarak hakemi seçerler, mecburi tahkimde ise hakem kurum
tarafından atanır ve taraflar bu hakemi kabullenmek zorundadırlar. İhtiyari
tahkimde taraflar istemezlerse bu yola başvurmak zorunda değillerdir, Mecburi
tahkimde kurumun bünyesinde yer alan tüm kişi ve kuruluşlar ihtilafı kurum
içinde oluşan tahkim ku rulu ile çözmek zorundadırlar, genel yargıya gidemezler.
İhtiyari tahkimde hakem kararları mahkeme tarafından onanarak ve temyizden
geçerek kesinleşir.Mecbur tahkimde ise, hakem kararları kesindir. İhtiyari Tahkimde
hakemin hukukçu olması şart değildir,konusunun uzmanı olması ise bir
tercih sebebidir. Mecburi hakemler de de hukukçu olma şartı yoktur, özel eğitim
almış ve tecrübeli kişilerden olması yetmektedir.
Hakemlerin İdari ve Yargısal Nitelikteki Kararları :
Spor Hakemlerin kararlarını üç ayrı bölümde, üç ayrı nitelikte görürüz. Bunlar
müsabaka öncesi, müsabaka sırası ve müsabaka sonrası kararlarıdır.
a) Müsabakası öncesi;hakemlerin kararının temelinde yönetsel, idari karar niteliği
vardır. Örneğin, takımların sporcu listelerini incelemek,sahanın koşullarını
ve teçhizatlarını incelemek, tribünlerdeki fiziki koşulları incelemek, sporcu formalarını
incelemek gibi. Bu konuda vereceği kararlar tümüyle idari niteliktedir.
b) Müsabaka Sırası ; Müsabakanın oynandığı sırada verdiği kararlarının yüzde
90’ı yargı kararı niteliğindedir. Bir olayı ulusal ve uluslararası kurallara göre
çözme mecburiyetindedir. İdari kararları yok mudur? Elbette ki, müsabaka sırasında
idari kararları vardır. Örneğin, sakatlanan sporcunun tedavisini yaptırmak,
saha ve seyir ci olayları olması halinde gerekli önlemleri almak gibi.
c) Müsabaka sonrasında; ise yine kararları ağırlıklı olarak yönetseldir, idaridir,
yargısal kararları çok azdır. Örneğin müsabakayla ilgili raporunu hazırlaması, o
ra porunu gerekli yerlere sunması, o müsabakayla ilgili çıkmış olan ihtilaflarda
tanıklık yapması gibi.
Bu anlatımımdan sonra spor Hakeminin bir tanımını yapmak istersek; Müsabaka
öncesi, müsabaka sırası ve sonrasında, müsabakayla ilgili olanlar arasında
meydana gelen müsabakaya ilişkin olayları, ulusal ve uluslararası oyun kurallarını
uygulayarak yargılayan ve kesin kararını veren spor yargıcıdır.Şeklinde bir tanımlama
yapabiliriz.
Müsabaka Hakemlerinin Sorumlulukları
Spor Hakemlerinin yaptıkları bu görev sebebiyle sorumlulukları var mı? Onu
323