Sprawozdanie z dziaÅalnoÅci NIK w 2003 roku (plik PDF)
Sprawozdanie z dziaÅalnoÅci NIK w 2003 roku (plik PDF)
Sprawozdanie z dziaÅalnoÅci NIK w 2003 roku (plik PDF)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
1.<br />
Omówienie wyników wa¿niejszych<br />
kontroli<br />
1. Po zbadaniu realizacji dochodów bud¿etu<br />
pañstwa z podatku akcyzowego [por. za³. Nr 3, str.<br />
13] <strong>NIK</strong> uzna³a funkcjonowanie samego systemu poboru<br />
tego podatku przez organy podatkowe i celne<br />
w zasadzie za prawid³owe. Nie da siê jednak tego<br />
samego powiedzieæ o skutecznoœci tego instrumentu.<br />
Wysokoœæ stawek obowi¹zuj¹cych w latach 1999-<br />
2002 mia³a m.in. zapewniæ wzrost dochodów bud¿etowych,<br />
spowodowaæ ograniczenie i zmianê struktury<br />
spo¿ycia wyrobów alkoholowych, dostosowaæ stawki<br />
opodatkowania wyrobów tytoniowych i paliw do zasad<br />
obowi¹zuj¹cych w Unii Europejskiej. Jednoczesne<br />
osi¹gniêcie wszystkich tych celów okaza³o siê bardzo<br />
trudne, zaœ podwy¿ki stawek przyczyni³y siê do obni-<br />
¿enia dochodów bud¿etu pañstwa, bowiem wzrost cen<br />
wyrobów spirytusowych, w wiêkszoœci krajów oœciennych<br />
o po³owê tañszych, sprzyja³ przemytowi, nabieraj¹cemu<br />
wrêcz charakteru zorganizowanego procederu.<br />
Zwiêkszanie opodatkowania wp³ynê³o tak¿e na<br />
wzmo¿enie przemytu oraz spadek legalnej sprzeda-<br />
¿y papierosów. Zjawisku temu dodatkowo sprzyja³ fakt,<br />
i¿ w niedostatecznym stopniu kontrolowane by³y bazary,<br />
targowiska oraz punkty handlowe i gastronomiczne,<br />
oferuj¹ce towary podlegaj¹ce oznaczeniu znakami<br />
skarbowymi akcyzy.<br />
Do zmniejszenia dochodów przyczyni³y siê ponadto<br />
mankamenty w samym poborze podatku. W badanym<br />
okresie obni¿y³a siê jego œci¹galnoœæ. Zaleg³oœci,<br />
wynosz¹ce w 1999 r. ponad 281 mln z³, w 2001 r.<br />
wzros³y do 786 mln z³, a na koniec I pó³rocza 2002 r.<br />
przekroczy³y 943 mln z³. Efektywnej windykacji zaleg³oœci<br />
nie sprzyja³a opiesza³oœæ urzêdów skarbowych<br />
i urzêdów celnych w wystawianiu tytu³ów wykonawczych,<br />
a ulgi w sp³acie podatku na kwotê 0,5 mld z³,<br />
jakich w latach 1999-2002 udzieli³y skontrolowane<br />
urzêdy, nie zawsze przynios³y spodziewane efekty<br />
w postaci poprawy sytuacji finansowej podatników, nie<br />
by³y te¿ dotrzymywane warunki sp³aty rat.<br />
Wypadki, w których podatnikami akcyzy by³y osoby<br />
lub jednostki inne, ni¿ wymienione w ustawie o podatku<br />
od towarów i us³ug oraz o podatku akcyzowym<br />
(tj. producent lub importer wyrobów podlegaj¹cych<br />
akcyzie), Minister Finansów okreœla³ w rozporz¹dzeniach.<br />
Z tej przyczyny, w latach 2000-2002 NSA uchyla³<br />
decyzje podatkowe w sprawach o ustalenie zobowi¹zañ<br />
podatkowych takich podmiotów, poniewa¿<br />
nak³adanie podatków, okreœlanie podmiotów, przedmiotu<br />
opodatkowania i stawek podatkowych powinno<br />
nastêpowaæ wy³¹cznie w drodze ustawy. Moc¹ innych<br />
rozporz¹dzeñ zwolniono od podatku akcyzowego<br />
sprzeda¿ oleju napêdowego i opa³owego dokonywan¹<br />
na zamówienie 4 wskazanych firm, zaopatruj¹cych<br />
armatorów morskiego transportu oraz rybo³ówstwa.<br />
W ocenie <strong>NIK</strong>, imienne ustalenie owych podmiotów<br />
wykracza³o poza zakres ustawowego upowa¿nienia,<br />
które dawa³o jedynie mo¿liwoœæ udzielenia przedmiotowych<br />
zwolnieñ od akcyzy oraz wskazania grup beneficjentów<br />
tego zwolnienia.<br />
Izba zwróci³a uwagê na zbyt póŸne przyst¹pienie<br />
do zwalczania nadu¿yæ zwi¹zanych z obrotem paliwami<br />
opa³owymi. Pe³na regulacja tego obrotu nast¹pi³a<br />
dopiero w 2002 r., mimo ¿e ju¿ w 1999 r. s³u¿by<br />
skarbowe postulowa³y objêcie szczególnym nadzorem<br />
znakowania paliwa, upowa¿nienie policji do badania<br />
paliwa pobranego ze zbiorników pojazdów oraz zastosowanie<br />
sankcji karnych w stosunku do osób u¿ywaj¹cych<br />
oleju opa³owego niezgodnie z przeznaczeniem.<br />
Warto zauwa¿yæ, i¿ pomimo uregulowania tych<br />
zagadnieñ, kontrola paliwa nadal nie by³a przez policjê<br />
prowadzona, poniewa¿ w 2002 r. nie przewidziano<br />
zakupu urz¹dzeñ s³u¿¹cych do pobierania i analizowania<br />
próbek paliwa.<br />
<strong>NIK</strong> stwierdzi³a ponadto uszczuplenie dochodów<br />
bud¿etowych w dwóch urzêdach skarbowych, które<br />
bezpodstawnie zaliczy³y do dochodów œrodków specjalnych,<br />
stanowi¹cych Ÿród³o premii pracowników<br />
organów skarbowych, kwotê 7,3 mln z³.<br />
2. Podobnie nie mo¿na uznaæ za zadowalaj¹ce<br />
efekty rozliczania siê podmiotów gospodarczych<br />
ze zobowi¹zañ z tytu³u podatku dochodowego od<br />
osób prawnych [por. za³. Nr 3, str. 95]. W badanych<br />
latach 2000-2002 (I pó³r.), wed³ug <strong>NIK</strong> na ocenê pozytywn¹<br />
zas³ugiwa³a realizacja zobowi¹zañ podmiotów<br />
gospodarczych z tytu³u podatku dochodowego od<br />
osób prawnych w 2000 r. Uzyskane wtedy dochody<br />
w wysokoœci prawie 18 mld z³, stanowi³y oko³o 14%<br />
³¹cznych dochodów podatkowych.<br />
Realizacja wp³ywów z tego podatku zale¿a³a jednak<br />
w znacznym stopniu od zmieniaj¹cych siê wa-<br />
168
Change language