Sprawozdanie z działalności NIK w 2003 roku (plik PDF)

Tytu³ kontroli Cel Zakres
Zród³a i wykorzystanie
œrodków Programu
aktywizacji obszarów
wiejskich
Ocena pozyskiwania oraz wykorzystania
œrodków Programu, w sk³ad
którego wchodz¹ tzw. komponenty:
A – Mikropo¿yczki, B – Rozwój kapita³u
ludzkiego, w tym B-1 – Przekwalifikowanie
si³y roboczej, B-2 – Edukacja,
B-3 – Budowanie potencja³u
instytucjonalnego administracji lokalnej
i regionalnej oraz C – Infrastruktura
wiejska i D – Zarz¹dzanie Programem.
Kontrol¹ objêto: Ministerstwo Spraw
Wewnêtrznych i Administracji, Fundacjê
Programów Pomocy dla Rolnictwa,
5 urzêdów marsza³kowskich oraz
5 regionalnych oddzia³ów Agencji
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Na realizacjê Programu w latach 2000-2004 przewidziano 1,2 mld z³, w tym równowartoœæ
119 mln euro uzyskanych w formie kredytu z Banku Œwiatowego. Do
Synteza
31 grudnia 2002 r. ³¹cznie wykorzystano 428 mln z³, czyli 36%, przy ponad 60% up³ywie czasu. Wykorzystanie kredytu
wynios³o w tym czasie 44 mln euro (37%), a do 30 czerwca 2003 r. – 56 mln euro (48%), przy 75% up³ywie czasu.
W wyniku realizacji Programu powsta³y m.in. nowe ujêcia wody, oczyszczalnie œcieków, zmodernizowano lub wybudowano
500 km dróg, 500 km sieci kanalizacyjnych, do których przy³¹czono 13 tys. gospodarstw. Mimo tych korzystnych
przeobra¿eñ, NIK krytycznie oceni³a niektóre aspekty zarz¹dzania Programem.
Przede wszystkim dopuszczono do okreœlenia celów i sposobu wykorzystania kredytu Programu przez Bank Œwiatowy,
nie zaœ przez stronê polsk¹, co by³o regu³¹ w wypadku kredytów zaci¹ganych w innych bankach. Przy opracowaniu,
na potrzeby Banku Œwiatowego, dokumentu oceny programu (PAD) ta sama osoba wystêpowa³a jako pracownik BŒ
i ekspert Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a nastêpnie œwiadczy³a us³ugi konsultingowe dotycz¹ce prawid³owego
wdra¿ania programu, pe³ni¹c jednoczeœnie funkcjê wicedyrektora jednostki koordynuj¹cej program (JKP). System zarz¹dzania,
opisany w PAD, w wielu aspektach odbiega³ od obowi¹zuj¹cych w Polsce przepisów dotycz¹cych m.in. zamówieñ
publicznych i finansów. Konsekwencj¹ przyjêtego sposobu zarz¹dzania by³y m.in. wielomiesiêczne opóŸnienia w wyp³atach
nale¿noœci za wykonane zadania, a tak¿e koniecznoœæ zap³acenia dodatkowej prowizji w wysokoœci 752 tys. euro za
niewykorzystane kwoty kredytu zagranicznego.
Zdaniem NIK, zbyt wysokie by³y w badanym okresie koszty funkcjonowania Jednostki Koordynuj¹cej Program, pokrywane
w 50% z bud¿etu pañstwa i kredytu BŒ, którego sp³aty bêd¹ dokonywane w latach 2005-2015. Ich udzia³ w ogólnych
wydatkach na realizacjê Programu by³ bowiem a¿ 3-krotnie wy¿szy od przyjêtego w dokumencie oceny programu.
Skutkiem przyjêtego systemu zarz¹dzania i realizacji Programu jest tak¿e przeznaczenie prawie 19% kwoty kredytu,
tj. ponad 22 mln euro, na us³ugi konsultingowe, w tym œwiadczone przez firmy zagraniczne.
Realizacja zadañ Programu przyczyni³a siê do zwiêkszenia inwestycji infrastrukturalnych (Komponent C) oraz remontów
i modernizacji budynków szkolnych, a tak¿e ich wyposa¿enia (komponent B-2). Z opóŸnieniem, w stosunku do czasu
okreœlonego w umowie kredytowej, przebiega jednak realizacja zadañ w ramach komponentu B-1 (Przekwalifikowanie
si³y roboczej) oraz komponentu B-3 (Budowanie potencja³u instytucjonalnego administracji lokalnej i regionalnej). Znaczne
opóŸnienia odnotowano tak¿e przy wykorzystaniu œrodków na mikropo¿yczki (komponent A), co mo¿e spowodowaæ
niepe³ne wykorzystanie œrodków kredytowych w obowi¹zuj¹cym terminie jego zamkniêcia, tj. do 31 lipca 2004 r.
Wa¿niejsze wnioski
– wyegzekwowanie przestrzegania
przy zaci¹ganiu kredytów zagranicznych
zasady okreœlania przez stronê
polsk¹ , a nie przez pracowników banku,
celów i sposobów wykorzystania
kredytów oraz dostosowanie ich do
prawa obowi¹zuj¹cego w kraju;
– podjêcie skutecznych dzia³añ zmierzaj¹cych
do ca³kowitej i terminowej
realizacji wszystkich zadañ Programu
aktywizacji obszarów wiejskich oraz
pe³nego wykorzystania kredytu z Banku
Œwiatowego;
– prowadzenie dalszego postêpowania
zmierzaj¹cego do przyspieszenia
realizacji poszczególnych komponentów
Programu, przy jednoczesnym
ograniczaniu kosztów prowadzonej
dzia³alnoœci.
66