Sprawozdanie z działalności NIK w 2003 roku (plik PDF)

Wprowadzenie
2.
Podobnie jak kontrole dotycz¹ce finansów publicznych, równie¿ i ten kierunek badañ nie jest w pracach Izby
zagadnieniem nowym. W latach 2000-2002 zbli¿on¹ problematyk¹ Izba zajmowa³a siê w ramach priorytetowego
kierunku Gospodarowanie maj¹tkiem publicznym, który obejmowa³ gospodarowanie maj¹tkiem pañstwowym
i samorz¹dowym, prywatyzacjê przemys³u, sektorów bankowego i rolnego, a tak¿e restrukturyzacjê gospodarki.
W obecnie realizowanym planie pracy NIK akcent k³adzie siê na to ostatnie zagadnienie. Izba bada
te¿ gospodarkê finansow¹ agencji, spó³ek i przedsiêbiorstw, w których udzia³y posiada Skarb Pañstwa, jak równie¿
system udzielania pomocy ze œrodków publicznych – w œwietle unormowañ obowi¹zuj¹cych w Unii Europejskiej.
Przedmiotem zainteresowania NIK nadal pozostaj¹ wiêc zarówno bie¿¹ce gospodarowanie mieniem
publicznym, jak i wszelkie zachodz¹ce w polskiej gospodarce zmiany w³asnoœciowe i strukturalne. Obydwie te
kwestie wi¹¿¹ siê zreszt¹ ze sob¹. Utrzymywanie przedsiêbiorstw w dobrej kondycji finansowej, lub skuteczne
dzia³ania naprawcze gdy wymaga ona uzdrowienia, niejednokrotnie stanowi¹ niezbêdny warunek przemian
w³asnoœciowych. Istniej¹ równie¿ sytuacje odwrotne – nieprzemyœlane dopuszczenie do zmiany stosunków
w³asnoœciowych niekiedy mo¿e utrudniæ lub nawet uniemo¿liwiæ w³aœciwe zarz¹dzanie organizmami gospodarczymi,
o czym œwiadczy przyk³ad portów morskich.
Jak wykaza³y przeprowadzone kontrole, zarówno przedsiêbiorstwa jak i jednostki samorz¹du terytorialnego
w wielu przypadkach gospodarowa³y publicznym maj¹tkiem w sposób nieprzynosz¹cy nale¿nych korzyœci bud¿etowi
pañstwa. Na niegospodarnoœæ nak³ada³y siê chaos organizacyjny, zaniedbania w rozwi¹zywaniu narastaj¹cych
problemów finansowych, technicznych i kadrowych. Licznym uchybieniom, do których zaliczyæ nale¿y
przede wszystkim nienale¿yt¹ troskê o powierzone mienie oraz niestarannoœæ i nierzetelnoœæ w podejmowanych
dzia³aniach i decyzjach, towarzyszy³a bierna postawa rad nadzorczych oraz organów za³o¿ycielskich, a tak¿e
organów administracji publicznej. Izba wielokrotnie zwraca³a uwagê na bagatelizowanie przez poszczególne
resorty wystêpuj¹cych nieprawid³owoœci i przyzwalanie na poczynania niezgodne z prawem lub nara¿aj¹ce na
szwank interes Skarbu Pañstwa. Brak nale¿ytej troski o powierzone mienie rodzi³ podejrzenia, ¿e móg³ siê za
nim kryæ czyjœ prywatny interes. Okazje i mo¿liwoœci o charakterze korupcjogennym stwarza³o w szczególnoœci
wchodzenie podmiotów publicznych w ró¿norodne zwi¹zki z podmiotami niepublicznymi.
Od chwili rozpoczêcia przemian w polskiej gospodarce, Izba wiele uwagi poœwiêca restrukturyzacji i przemianom
w³asnoœciowym. Procesy te œledzone s¹ szczególnie bacznie, poniewa¿ zmiany w³aœcicielskie – prze-
190