Sprawozdanie z dziaÅalnoÅci NIK w 2003 roku (plik PDF)
Sprawozdanie z dziaÅalnoÅci NIK w 2003 roku (plik PDF)
Sprawozdanie z dziaÅalnoÅci NIK w 2003 roku (plik PDF)
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
niaj¹ do tego choæby s³abe wyniki ekonomiczne spó³ek<br />
sektora obronnego w 2002 r. oraz fakt, ¿e niektóre<br />
z przyjêtych za³o¿eñ – m.in. wzrost zamówieñ odbiorców<br />
specjalnych i eksportu – nie sprawdzi³y siê ju¿<br />
w poprzednich programach.<br />
W badanym okresie w 26 spó³kach tego sektora<br />
zatrudnienie zmniejszy³o siê o 47%, a restrukturyzowane<br />
podmioty uzyska³y wsparcie w wysokoœci ok. 7,7<br />
mld z³. Jednak mimo wysokich kosztów spo³ecznych<br />
i finansowych towarzysz¹cych restrukturyzacji nie<br />
nast¹pi³o dostosowanie tego sektora do realiów rynku.<br />
Brak skutecznych rozwi¹zañ systemowych sprawia³,<br />
¿e podejmowane dzia³ania mia³y g³ównie charakter<br />
doraŸny i koncentrowa³y siê na oddaleniu momentu<br />
utraty p³ynnoœci finansowej, na dalszy plan<br />
schodzi³o natomiast usuniêcie przyczyn strukturalnych.<br />
Restrukturyzacja spó³ek sektora obronnego okaza³a<br />
siê nieskuteczna, zdaniem <strong>NIK</strong>, g³ównie z tego<br />
powodu, ¿e znacznej redukcji zad³u¿enia nie towarzyszy³<br />
wzrost rentownej sprzeda¿y. W konsekwencji<br />
wynik finansowy 15 badanych spó³ek, po okresowej<br />
poprawie w 1996 r., w kolejnych latach zamieni³ siê<br />
w stratê, która na koniec 2002 r. wynosi³a ju¿ 330 mln<br />
z³. Wynika³o to w du¿ej mierze ze specyfiki sektora,<br />
charakteryzuj¹cego siê kapita³och³onnoœci¹ produkcji,<br />
zbyt ma³ymi, w stosunku do posiadanych zdolnoœci<br />
produkcyjnych, mo¿liwoœciami zbytu wyrobów,<br />
wysokimi kosztami produkcji i nisk¹ rentownoœci¹.<br />
Poza tym realizowany przez MON system zamówieñ<br />
i dostaw wyrobów specjalnych, opieraj¹cy siê na cyklach<br />
rocznych, nie zapewnia³ spó³kom przewidywalnych<br />
przychodów w d³u¿szej perspektywie. Tak¿e stosowane<br />
przez wiele lat zasady dotowania wydatków<br />
na utrzymanie w gotowoœci linii produkcyjnych na potrzeby<br />
obronnoœci nie sprzyja³y dostosowywaniu potencja³u<br />
produkcyjnego do aktualnych potrzeb. Barierami<br />
utrudniaj¹cymi restrukturyzacjê okaza³o siê ponadto<br />
nik³e zainteresowanie inwestorów udzia³em<br />
w prywatyzacji spó³ek, istnienie ograniczonego grona<br />
firm doradczych maj¹cych œwiadectwo bezpieczeñstwa<br />
przemys³owego, realizowanie przez zarz¹dy spó³ek<br />
pozornych programów naprawczych, maj¹cych na<br />
celu przede wszystkim odd³u¿enie, wreszcie nieuregulowany<br />
stan prawny gruntów.<br />
Szczególnie krytycznie oceniono niew³aœciw¹<br />
wspó³pracê miêdzy resortami Skarbu Pañstwa i gospodarki,<br />
polegaj¹c¹ m.in. na konflikcie dotycz¹cym<br />
obsady stanowisk w radach nadzorczych. Izba zwróci³a<br />
na to uwagê w zwi¹zku z zak³adanym przyspieszeniem<br />
prywatyzacji, wymagaj¹cym aktywnej wspó³pracy<br />
obu resortów, poniewa¿ w 2004 r. w spó³kach<br />
potencja³u obronnego kompetencje w³aœcicielskie od<br />
ministra w³aœciwego ds. gospodarki, przej¹³ ponownie<br />
Minister Skarbu Pañstwa.<br />
9. Jeœli chodzi o zakoñczone ju¿ procesy prywatyzacyjne,<br />
<strong>NIK</strong> krytycznie oceni³a prywatyzacjê<br />
Stoen SA [por. za³. Nr 3, str. 23]. W opinii Izby, mimo<br />
uzyskania przez Ministra Skarbu Pañstwa znacz¹cego<br />
przychodu, sprzeda¿ spó³ki w d³u¿szej perspektywie<br />
mo¿e nie tylko okazaæ siê niekorzystna gospodarczo,<br />
ale równie¿ zagra¿aæ bezpieczeñstwu energetycznemu<br />
pañstwa. Naruszy³a ona przyjête przez<br />
Radê Ministrów zasady polityki energetycznej, do których<br />
nale¿a³o m.in. zachowanie przez Skarb Pañstwa<br />
kontroli nad sieciami elektroenergetycznymi, zapobieganie<br />
zastêpowania monopolu pañstwowego w sferze<br />
dystrybucji energii monopolem prywatnym, pierwszeñstwo<br />
prywatyzacji elektrowni przed zak³adami<br />
energetycznymi, wreszcie prywatyzowanie przedsiêbiorstw<br />
na podstawie programu obejmuj¹cego ca³y<br />
sektor. <strong>NIK</strong> negatywnie oceni³a równie¿ prowadzenie<br />
procesu prywatyzacji, bez porozumienia z organami<br />
w³aœciwymi do ochrony interesów obronnoœci i bezpieczeñstwa<br />
pañstwa.<br />
Wed³ug Ministerstwa Skarbu Pañstwa u podstaw<br />
decyzji leg³a g³ównie potrzeba zwiêkszenia przychodów<br />
z prywatyzacji. W 2002 r. osi¹gnê³y one 43% planowanej<br />
wielkoœci, w sytuacji niesprzedania Stoen SA stanowi³yby<br />
tylko 17%. Ministerstwo nie przewidywa³o jednak<br />
w tym <strong>roku</strong> przychodów ze sprzeda¿y zak³adów<br />
energetycznych, zatem i z prywatyzacji Stoen SA. Chêæ<br />
doraŸnego zwiêkszania przychodów nie uzasadnia³a<br />
wiêc, zdaniem <strong>NIK</strong>, podjêcia dzia³añ naruszaj¹cych d³ugofalow¹<br />
strategiê energetyczn¹. Zwrócono te¿ uwagê,<br />
¿e Minister Gospodarki, pocz¹tkowo opiniuj¹c krytycznie<br />
projekt sprzeda¿y akcji, m.in. ze wzglêdu na<br />
wymogi bezpieczeñstwa publicznego, wskazywa³ na<br />
inne ni¿ prywatyzacja zak³adów energetycznych mo¿liwoœci<br />
zwiêkszenia przychodów ze sprzeda¿y akcji spó³ek<br />
sektora elektroenergetycznego.<br />
Za 85% pakiet akcji Stoen SA inwestor zap³aci³<br />
ponad 1,5 mld z³. <strong>NIK</strong> nie wnios³a uwag odnoœnie do<br />
uzyskanej ceny za akcje. Zauwa¿y³a jednak, ¿e wp³yw<br />
2.<br />
197
Change language