Sprawozdanie z dziaÅalnoÅci NIK w 2003 roku (plik PDF)
Sprawozdanie z dziaÅalnoÅci NIK w 2003 roku (plik PDF)
Sprawozdanie z dziaÅalnoÅci NIK w 2003 roku (plik PDF)
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
wczeœniej zaci¹gniêtych zobowi¹zañ. Powodem takiego<br />
stanu rzeczy by³o to, i¿ zwiêkszeniu zakresu zadañ<br />
realizowanych przez jednostki samorz¹du terytorialnego<br />
nie towarzyszy³o odpowiednie zwiêkszenie<br />
ich dochodów. Wskutek tego œrodki na finansowanie<br />
nowych zadañ, przekazywane w formie dotacji i subwencji,<br />
na ogó³ okazywa³y siê niewystarczaj¹ce.<br />
Szczególnie wysokie okaza³o siê zad³u¿enie publicznych<br />
zak³adów opieki zdrowotnej, dla których organami<br />
za³o¿ycielskimi by³y samorz¹dy. D³ug ten, który<br />
w okresie objêtym kontrol¹ systematycznie wzrasta³,<br />
stanowi³ – zdaniem <strong>NIK</strong> – zagro¿enie dla prawid³owego<br />
funkcjonowania gospodarki finansowej samorz¹dów<br />
województw i powiatów, odpowiadaj¹cych za sytuacjê<br />
finansow¹ szpitali.<br />
Trudnoœci w sytuacji finansowej jednostek samorz¹du<br />
terytorialnego, przejawiaj¹ce siê m.in. w rosn¹cych<br />
kwotach zobowi¹zañ wymagalnych z tytu³u dostaw<br />
towarów i us³ug, sk³adek na ubezpieczenia spo-<br />
³eczne i Fundusz Pracy, potêgowa³y dodatkowo wydatki<br />
na obs³ugê d³ugu i odsetki p³acone z powodu<br />
nieterminowego regulowania zobowi¹zañ. W ocenie<br />
Izby, utrzymywanie siê takiego stanu mo¿e mieæ dla<br />
jednostek samorz¹du terytorialnego powa¿ne, wysoce<br />
negatywne skutki. Mo¿liwoœæ korzystania przez nie<br />
ze œrodków pomocowych Unii Europejskiej uzale¿niona<br />
jest bowiem od tego, czy s¹ w stanie partycypowaæ<br />
w finansowaniu zamierzonych przedsiêwziêæ.<br />
Systematyczny wzrost zad³u¿enia jednostek samorz¹dowych<br />
mo¿e pozbawiæ je tej szansy.<br />
11. Jednym z zadañ gmin i powiatów, w ramach<br />
prowadzonej gospodarki finansowej, by³o<br />
udzielanie dotacji podmiotom spoza sektora finansów<br />
publicznych [por. za³. Nr 3, str. 85]. Kontrola<br />
przeprowadzona w 33 jednostkach samorz¹dowych<br />
ujawni³a, ¿e w wielu wypadkach nie przestrzega³y<br />
one obowi¹zuj¹cych w tym zakresie zasad i procedur.<br />
Dotacji udziela³y ze œrodków przewidzianych<br />
na ten cel w ich bud¿etach, jednak oko³o 1% objêtych<br />
kontrol¹ œrodków przeznaczonych na dotacje<br />
celowe dla jednostek niepublicznych przekazano<br />
podmiotom do tego nieuprawnionym, w tym jednostkom<br />
nale¿¹cym do sektora finansów publicznych.<br />
W ponad po³owie skontrolowanych gmin i powiatów<br />
w umowach z dotacjobiorcami nie zamieszczono<br />
szczegó³owych opisów zlecanych zadañ, nie kontrolowano<br />
te¿ ich wykonania, ani rzetelnoœci rozliczeñ<br />
przyznanych œrodków publicznych.<br />
Ogólnikowe lub nieprecyzyjne okreœlanie zakresów<br />
rzeczowych zadañ w umowach o dotacje stwarza³o<br />
beneficjentom mo¿liwoœæ doœæ swobodnego interpretowania<br />
ich treœci, co utrudnia³o, a w skrajnych<br />
wypadkach uniemo¿liwia³o, kontrolowanie wykonywania<br />
zadañ. Przede wszystkim zaœ pozwala³o dotacjobiorcom<br />
na zaliczanie ró¿nych sk³adników kosztów<br />
swojej dzia³alnoœci do wydatków objêtych dotacjami.<br />
Zlecanie zadañ bez precyzyjnego okreœlenia<br />
ich zakresów rzeczowych, nik³e zaanga¿owanie urzêdów<br />
samorz¹dowych w kontrolowanie wykonywania<br />
zleconych zadañ, nierozliczanie dotacji, akceptowanie<br />
rozliczeñ niepe³nych lub niepozostawiaj¹cych<br />
w¹tpliwoœci, i¿ czêœæ œrodków publicznych wydatkowano<br />
niezgodne z przeznaczeniem, œwiadcz¹ – zdaniem<br />
<strong>NIK</strong> – o tym, ¿e jednostki samorz¹du terytorialnego<br />
traktowa³y czêœciowo mo¿liwoœæ udzielania<br />
dotacji, jako formê pomocy finansowej dla dzia³aj¹cych<br />
na ich terenie jednostek niepublicznych. W ten<br />
sposób zlecanie zadañ, np. z zakresu pomocy spo-<br />
³ecznej czy kultury fizycznej, stawa³o siê instrumentem<br />
s³u¿¹cym dofinansowywaniu dzia³alnoœci statutowej<br />
tych jednostek.<br />
Dotacje udzielone przez skontrolowane jednostki<br />
w latach 2001-2002, ³¹cznie 83 mln z³, stanowi³y nieznaczn¹<br />
czêœæ ich bud¿etów. Niewielkie w stosunku<br />
do ca³oœci wydatków gmin i powiatów rozmiary finansowe<br />
dotacji udzielanych jednostkom niepublicznym,<br />
w opinii <strong>NIK</strong>, nie mog¹ jednak stanowiæ usprawiedliwienia<br />
dla niezgodnych z przepisami praktyk w tym<br />
zakresie.<br />
12. Jednym z wa¿nych obszarów badañ w sferze<br />
finansów publicznych by³o funkcjonowanie systemu<br />
porêczeñ i gwarancji. <strong>NIK</strong> za prawid³ow¹ uzna³a<br />
zdecydowan¹ wiêkszoœæ dzia³añ zwi¹zanych z udzielaniem<br />
porêczeñ i gwarancji przez Skarb Pañstwa<br />
oraz niektóre osoby prawne [por. za³. Nr 3, str. 12]<br />
w latach 1999-2002 (I pó³r.). Decyzje w tym zakresie<br />
podejmowane by³y w sposób w³aœciwy, zaœ skala zobowi¹zañ<br />
Skarbu Pañstwa z tytu³u udzielonych porêczeñ<br />
i gwarancji nie powodowa³a zagro¿enia dla stabilnoœci<br />
finansów publicznych i bud¿etu pañstwa.<br />
W opinii <strong>NIK</strong>, Ministerstwo Finansów rzetelnie rozpatrywa³o<br />
sk³adane wnioski, a decyzje w tej sprawie<br />
1.<br />
175
Change language