Sprawozdanie z działalności NIK w 2003 roku (plik PDF)

Tytu³ kontroli Cel Zakres
Funkcjonowanie
administracji morskiej
w zakresie wydawania
dokumentów
kwalifikacyjnych dla
cz³onków za³óg statków
morskich
Ocena wykonywania przez organy
administracji morskiej zadañ zwi¹zanych
z wydawaniem dokumentów
kwalifikacyjnych cz³onkom za³óg statków
morskich.
Kontrolê przeprowadzono w Ministerstwie
Infrastruktury oraz Urzêdach
Morskich w Gdañsku, S³upsku
i Szczecinie.
Polska jest stron¹ miêdzynarodowej Konwencji o wymaganiach w zakresie wyszkolenia
marynarzy, wydawania im œwiadectw oraz pe³nienia wacht, sporz¹dzonej w Lon-
Synteza
dynie w 1978 r., zwanej te¿ Konwencj¹ STCW. W 1997 r. wesz³y w ¿ycie poprawki do Konwencji STCW maj¹ce na celu
ujednolicenie, w skali œwiatowej, kwalifikacji marynarzy i dokumentów kwalifikacyjnych, a oœwiadczenie rz¹dowe w sprawie
ich obowi¹zywania w Polsce zosta³o og³oszone w 1999 r. Nastêpnie, z delegacji przepisów zawartych w Kodeksie
morskim, Minister Transportu i Gospodarki Morskiej wyda³ w 2000 r. rozporz¹dzenie w sprawie wyszkolenia i kwalifikacji
zawodowych, pe³nienia wacht oraz sk³adu za³óg statków morskich o polskiej przynale¿noœci, które dostosowa³o stanowiska
w ¿egludze do wymogów Konwencji STCW oraz ustali³o nowe, zgodne z Konwencj¹, dokumenty kwalifikacyjne.
Jednak, w zwi¹zku z uchwaleniem ustawy o bezpieczeñstwie morskim, uchylaj¹cej przepisy Kodeksu morskiego, na
podstawie których wydano wy¿ej wymienione rozporz¹dzenie o wyszkoleniu, straci³o ono moc z dniem 2 stycznia 2002 r.
Ówczesny Minister Transportu i Gospodarki Morskiej nie wykona³ do tego czasu – zawartych w ustawie o bezpieczeñstwie
morskim – delegacji do wydania przepisów wykonawczych, które m.in. mia³y zast¹piæ trac¹ce moc rozporz¹dzenie.
Izba stwierdzi³a, ¿e niewydanie przez Ministra Infrastruktury w wymaganym terminie przepisów wykonawczych dotycz¹cych
m.in. kwalifikacji zawodowych cz³onków za³óg statków morskich oraz dokumentów kwalifikacyjnych, z punktu
widzenia legalnoœci i rzetelnoœci nale¿y oceniæ negatywnie. Organy administracji od pocz¹tku 2002 r. zmuszone by³y
funkcjonowaæ przy braku uregulowañ prawnych szeregu zagadnieñ o podstawowym znaczeniu. Brak ich prawnego uregulowania
stanowi³ te¿ uchybienie w wykonywaniu przez stronê polsk¹ zobowi¹zañ wynikaj¹cych z Konwencji STCW,
dotycz¹cych wydania niezbêdnych ustaw, dekretów zarz¹dzeñ i innych przepisów, w celu nadania konwencji pe³nej i ca³kowitej
skutecznoœci.
W konsekwencji, wobec braku przepisów wykonawczych, dyrektorzy urzêdów morskich w 2002 r. i I kw. 2003 r. wydawali
decyzje w sprawie przyznawania cz³onkom za³óg statków morskich dokumentów kwalifikacyjnych – takich jak dyplomy
oficerskie i œwiadectwa marynarskie – nie maj¹c do tego podstaw prawnych, a zatem z naruszeniem zasady legalnoœci.
Dyrektorzy urzêdów morskich stosowali czêœciowo regulacje zawarte w rozporz¹dzeniu, które utraci³o ju¿ moc, a tak-
¿e ustanawiane w sposób pozaprawny zasady wydawania niektórych dokumentów kwalifikacyjnych – np. okreœlane uchwa-
³ami Kolegium Dyrektorów Urzêdów Morskich, aprobowanymi przez przedstawicieli MTiGM. Stan ten – w opinii Izby –
stwarza³ mo¿liwoœci uznaniowego rozpatrywania wniosków marynarzy o przyznanie dokumentów kwalifikacyjnych i móg³
sprzyjaæ podejmowaniu decyzji o pod³o¿u korupcyjnym. W takich okolicznoœciach wydano prawie 5,9 tys. dyplomów i ponad
13 tys. œwiadectw.
Zaniedbanie MTiGM i brak przepisów koniecznych do w³aœciwego funkcjonowania administracji morskiej spowodowa³
wymierne, negatywne konsekwencje dla marynarzy. Z uwagi na sukcesywne zmniejszanie siê polskiej floty, spoœród
30 tys. marynarzy znakomita wiêkszoœæ zmuszona jest podejmowaæ pracê u obcych armatorów. Brak odpowiednich dokumentów
utrudnia³ wielu z nich mo¿liwoœci wykonywania pracy w zawodzie.
Wa¿niejsze wnioski
– wykonanie obligatoryjnych delegacji
ustawowych dotycz¹cych wydania
przepisów wykonawczych do ustawy
o bezpieczeñstwie morskim;
– zapewnienie pe³nej realizacji przez
stronê polsk¹ postanowieñ miêdzynarodowej
Konwencji STCW.
90