Sprawozdanie z działalności NIK w 2003 roku (plik PDF)

Tytu³ kontroli Cel Zakres
Lokalizacja du¿ych
obiektów handlowych
(super- i hipermarketów)
w województwie
mazowieckim
Ocena dzia³alnoœci organów samorz¹du
terytorialnego (gminnego i powiatowego)
w zakresie wydawania
decyzji administracyjnych zwi¹zanych
z budow¹ du¿ych obiektów handlowych,
zbywania nieruchomoœci pod
ich budowê, egzekwowania od w³aœcicieli
takich obiektów podatku od
nieruchomoœci oraz realizacji innych
zobowi¹zañ podjêtych w zwi¹zku
z budow¹.
Kontrolê przeprowadzono w 15 jednostkach:
w 11 urzêdach gmin
(miast), w 3 starostwach oraz w Polskiej
Akademii Nauk.
Ustalenia kontroli nie pozostawiaj¹ w¹tpliwoœci: przy wydawaniu decyzji administracyjnych
w sprawie budowy super- i hipermarketów dosz³o do istotnych niepra-
Synteza
wid³owoœci. Do najistotniejszych nale¿a³o wydawanie decyzji na podstawie niekompletnej dokumentacji, bez wymaganych
uzgodnieñ i zezwoleñ, okreœlonych ustaw¹ o zagospodarowaniu przestrzennym, Prawem budowlanym oraz przepisami
szczególnymi. Co wiêcej – odnotowano dwa wypadki kompletowania stosownej dokumentacji ju¿ po wydaniu pozwoleñ
na budowê oraz jeden – podrobienia decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu przez by³ego wójta gminy,
który podpisa³ ja z dat¹ wsteczn¹ o kilka miesiêcy. Stwierdzono te¿ wydawanie odmiennych rozstrzygniêæ w identycznej
sprawie.
Powstawaniu tych nieprawid³owoœci sprzyja³ fakt, ¿e decyzje te, zgodnie z przepisami prawa obowi¹zuj¹cymi w okresie
objêtym kontrol¹ – 1998-2003 (I kw.) – mog³y byæ wydawane przez ten sam organ, tj. wójta, burmistrza lub prezydenta.
Zdaniem NIK, sytuacja, w której ten sam organ wydawa³ decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
a nastêpnie decyzje o pozwoleniu na budowê, nie sprzyja³a w³aœciwej realizacji obowi¹zków wynikaj¹cych z art. 35.
ust. 1 pkt 1 lit. a Prawa budowlanego, dotycz¹cych powtórnej kontroli zgodnoœci zamierzenia inwestycyjnego z miejscowym
planem zagospodarowania przestrzennego.
W 34 sprawach o ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu (tj. 42,5%) dopuszczono siê naruszenia
postanowieñ Kodeksu postêpowania administracyjnego, okreœlaj¹cych uprawnienia stron do udzia³u w tych postêpowaniach,
nie dotrzymywano ustawowych terminów za³atwiania spraw, a wnioskodawców nie informowano o przyczynach zw³oki.
Izba zwróci³a uwagê, ¿e brak aktywnej dzia³alnoœci samorz¹dów w sprawach okreœlania w planach zagospodarowania
przestrzennego terenów pod zabudowê du¿ych obiektów handlowych umo¿liwia³ innym podmiotom zarabianie na
obrocie nieruchomoœciami stanowi¹cymi w³asnoœæ samorz¹dów. Kwoty, jakie uzyskiwa³y one z tytu³u dalszej sprzeda¿y
nieruchomoœci by³y kilkakrotnie wy¿sze od tych, za które zbywa³y je samorz¹dy, co – zdaniem NIK – wskazuje na mo¿liwoœæ
wystêpowania zjawisk korupcyjnych.
Zaniechanie przez samorz¹dy aktualizowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego uchwalonych
przed 1 stycznia 1995 r. (wa¿nych do 31 grudnia 2003 r.) powodowa³o, ¿e nie mia³y one podstaw do naliczania tzw. renty
planistycznej przy sprzeda¿y nieruchomoœci pod budowê obiektów handlowych, tj. op³aty z tytu³u wzrostu wartoœci nieruchomoœci
spowodowanej uchwaleniem lub zmian¹ tego planu. Dopiero po wejœciu z ¿ycie z dniem 15 marca 2001 r.
znowelizowanych przepisów ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym samorz¹dy zaczê³y analizowaæ wp³yw budowy
du¿ych obiektów handlowych na lokalny rynek pracy, infrastrukturê komunikacyjn¹, przy rozpatrywaniu wniosków inwestorów
o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu, w sytuacji gdy plan zagospodarowania przestrzennego
nie przewidywa³ budowy tego rodzaju obiektów.
Wa¿niejsze wnioski
– podjêcie przez w³aœciwe organy
samorz¹dowe skutecznych dzia³añ zapewniaj¹cych
prawid³owe wydawanie
decyzji administracyjnych, sprzeda¿
nieruchomoœci oraz egzekwowanie
podatku od nieruchomoœci;
– zwiêkszenie skutecznoœci nadzoru,
m.in. przez prawid³owe zorganizowanie
kontroli wewnêtrznej realizacji
tych zadañ;
– uchwalenie nowych, zaktualizowanych
planów zagospodarowania przestrzennego,
jako podstawowego instrumentu
samorz¹dów gminnych w zakresie
kszta³towania polityki przestrzennej,
zw³aszcza w kontekœcie utraty mocy
z dniem 31 grudnia 2003 r. planów
uchwalonych przed 1 stycznia 1995 r.
93