Sprawozdanie z działalności NIK w 2003 roku (plik PDF)

Tytu³ kontroli Cel Zakres
Restrukturyzacja
i przekszta³cenia
systemowe w ochronie
zdrowia
Ocena efektów realizowanego przez
Ministra Zdrowia od 1999 r. „Programu
dzia³añ wspieraj¹cych dla pracowników
zak³adów opieki zdrowotnej,
jako elementu restrukturyzacji zatrudnienia”,
który by³ kontynuowany w postaci
przyjmowanych na poszczególne
lata „programów restrukturyzacji”.
Kontrol¹ objêto podmioty realizuj¹ce
proces restrukturyzacji: Ministerstwo
Zdrowia, organy za³o¿ycielskie samodzielnych
publicznych zak³adów opieki
zdrowotnej oraz same zak³ady opieki
zdrowotnej.
W ocenie Najwy¿szej Izby Kontroli, efekty restrukturyzacji i przekszta³ceñ systemowych
w ochronie zdrowia nie by³y zadowalaj¹ce. Nie wdro¿ono regulacji prawnych
Synteza
niezbêdnych do prawid³owego funkcjonowania restrukturyzowanego systemu zak³adów opieki zdrowotnej, nie okreœlono
d³ugofalowych celów programu w powi¹zaniu z miernikami pozwalaj¹cymi na monitorowanie wprowadzanych zmian.
W znacznej czêœci jednostek nie osi¹gniêto optymalnego wskaŸnika wykorzystania ³ó¿ek szpitalnych, nie zahamowano
procesu zad³u¿ania siê szpitali, a redukcji zatrudnienia w czêœci zak³adów nie towarzyszy³ spadek kosztów osobowych.
Mimo zmniejszenia liczby personelu, zmiany struktury organizacyjnej zak³adów przez ³¹czenie, likwidacjê lub tworzenie
nowych oddzia³ów, nie uzyskano poprawy wyników finansowych. Wed³ug stanu na koniec 2002 r., stratê odnotowa³o
45 zak³adów (98% ogó³u skontrolowanych).
NIK zwróci³a uwagê, ¿e Minister Zdrowia nie uzale¿nia³ przyznania dotacji bud¿etowych od wspó³finansowania zadañ
inwestycyjnych przez jednostki samorz¹du terytorialnego, mimo i¿ obowi¹zek taki wynika³ z ustawy o dochodach jednostek
samorz¹du terytorialnego w latach 1999-2003. Niedope³nienie tego wymogu stwierdzono w 13 spoœród 23 skontrolowanych
jednostek samorz¹du terytorialnego. W 14 zak³adach (33% objêtych kontrol¹) wyst¹pi³y nieprawid³owoœci w wydatkowaniu
czêœci œrodków dotacji, polegaj¹ce m.in. na wykorzystaniu dotacji niezgodnie z przeznaczeniem, ponownym
zatrudnianiu po up³ywie krótkiego czasu pracowników uprzednio zwolnionych, którym wyp³acono odprawê lub odszkodowanie.
Badaniami kontrolnymi objêto przebieg likwidacji 32 zak³adów opieki zdrowotnej, stwierdzaj¹c wystêpowanie nieprawid³owoœci
w czasie likwidacji 12 zak³adów, m.in. niegospodarne wykorzystanie maj¹tku likwidowanych placówek oraz
ponoszenie nieuzasadnionych kosztów z tym zwi¹zanych.
Na wzrost kosztów funkcjonowania s.p.z.o.z. istotny wp³yw mia³y skutki regulacji prawnych przyjêtych w ustawie o zmianie
ustawy o negocjacyjnym systemie kszta³towania przyrostu przeciêtnych wynagrodzeñ u przedsiêbiorców oraz o zmianie
niektórych ustaw i ustawy o zak³adach opieki zdrowotnej, która wprowadzi³a obligatoryjne podwy¿ki dla pracowników
s.p.z.o.z., niezale¿nie od sytuacji finansowej zak³adu. W szczególnie niekorzystnej sytuacji znalaz³y siê te zak³ady, które
nie mia³y œrodków na zrealizowanie ustawowych podwy¿ek i nie zawar³y stosownych porozumieñ z pracownikami w sprawie
trybu i terminu ich wyp³at. Powszechnym zjawiskiem sta³o siê bowiem dochodzenie roszczeñ pracowniczych na drodze
postêpowania s¹dowego.
Wiele do ¿yczenia pozostawia³y zakupy kosztownej aparatury medycznej, która nie by³a póŸniej w³aœciwie wykorzystywana,
podobnie jak nieegzekwowanie nale¿noœci szpitali, zawieranie umów najmu i dzier¿awy sk³adników maj¹tkowych
na warunkach niekorzystnych dla zak³adu.
Stwierdzone w trakcie kontroli nieprawid³owoœci finansowe wynios³y ogó³em 100,1 mln z³, w tym m.in. uszczuplenia
dochodów – 13,2 mln z³ oraz wydatki z naruszeniem przepisów prawa – 44,7 mln z³.
Wa¿niejsze wnioski
– precyzyjne zdefiniowanie celów realizowanego
programu restrukturyzacji
i okreœlenie mierników jego wykonania
na poziomie organów za³o¿ycielskich,
co umo¿liwi monitorowanie
i ocenê wprowadzanych zmian;
– wprowadzenie do ustawy o zak³adach
opieki zdrowotnej przepisów
prawnych reguluj¹cych proces ³¹czenia
samodzielnych publicznych zak³adów
opieki zdrowotnej.
55