Sprawozdanie z działalności NIK w 2003 roku (plik PDF)

Tytu³ kontroli Cel Zakres
Organizacja
i funkcjonowanie
nadzoru
pedagogicznego
sprawowanego przez
kuratorów oœwiaty
i dyrektorów szkó³
Ocena wykorzystywania prawnych instrumentów
nadzoru pedagogicznego.
Kontrolê przeprowadzono w Ministerstwie
Edukacji Narodowej i Sportu,
13 kuratoriach oœwiaty oraz 81 szko-
³ach i zespo³ach szkó³ publicznych.
Stosownie do rozwi¹zañ przyjêtych w ustawie o systemie oœwiaty, nadzór pedagogiczny
polega na ocenianiu stanu i warunków dzia³alnoœci dydaktycznej, wycho-
Synteza
wawczej i opiekuñczej, analizowaniu efektów dzia³alnoœci szkó³ i placówek, udzielaniu szko³om i nauczycielom pomocy
w wykonywaniu ich zadañ oraz inspirowaniu nauczycieli do innowacji pedagogicznych, metodycznych i organizacyjnych.
Do 31 sierpnia 1999 r. zasady sprawowania nadzoru regulowa³o rozporz¹dzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie
szczegó³owych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykazu stanowisk i kwalifikacji do ich zajmowania,
zast¹pione z dniem 1 wrzeœnia tego¿ roku rozporz¹dzeniem MEN z dnia 13 sierpnia 1999 r. w sprawie szczegó³owych
zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, kwalifikacji niezbêdnych do sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykazu
stanowisk wymagaj¹cych kwalifikacji pedagogicznych, a tak¿e kwalifikacji osób, którym mo¿na zlecaæ opracowywanie
badañ i prowadzenie ekspertyz. Wprowadzi³o ono m.in. nowe pojêcie „mierzenia jakoœci” precyzuj¹c, ¿e przedmiotem
tego zabiegu s¹ wymagania wynikaj¹ce z zadañ szko³y oraz zobowi¹zanie osób sprawuj¹cych nadzór do zasiêgania
opinii uczniów, rodziców i nauczycieli o jakoœci pracy tej placówki.
Jako w³aœciwy ds. oœwiaty i wychowania, Minister Edukacji Narodowej i Sportu sprawuje nadzór pedagogiczny nad
prowadzonymi przez siebie szko³ami i placówkami doskonalenia nauczycieli. W wyniku kontroli NIK ujawniono, ¿e minister
nie ustali³ podstawowych kierunków realizacji nadzoru pedagogicznego przez kuratorów oœwiaty i w niewielkim tylko
stopniu skorzysta³ z mo¿liwoœci wyznaczenia kuratorom oœwiaty zadañ w sferze mierzenia jakoœci pracy szkó³ i placówek.
W 2000 r. przeprowadzono jedynie badania opinii uczniów, rodziców i nauczycieli na temat funkcjonowania szkó³ podstawowych
i gimnazjów, nadto doraŸnie – w latach 2000-2001 – zbierano informacje zwi¹zane z organizacj¹ pracy szkó³.
Dzia³aj¹c w imieniu wojewody, kurator oœwiaty sprawuje nadzór pedagogiczny nad publicznymi i niepublicznymi szko-
³ami i placówkami, nad szko³ami nadzorowanymi przez ministrów innych, ni¿ Minister Edukacji Narodowej i Sportu oraz
nad placówkami doskonalenia nauczycieli. Z ustaleñ kontroli wynika, ¿e w poszczególnych kuratoriach w sposób zró¿nicowany
okreœlono formy i procedury nadzoru, jak i standardy oraz wskaŸniki mierzenia jakoœci prac nadzorowanych placówek.
W rezultacie, w ka¿dym z kontrolowanych województw powsta³ odmienny system nadzoru pedagogicznego, co
mo¿e utrudniaæ dokonywanie ocen i porównañ. W czêœci skontrolowanych kuratoriów stwierdzono uchybienia w planowaniu
zadañ nadzoru pedagogicznego, w tym zw³aszcza mierzenia jakoœci pracy szkó³ i placówek. W ka¿dym z kontrolowanych
kuratoriów plany nadzoru nie by³y w pe³ni realizowane, m.in. z powodu anga¿owania wizytatorów do innych zadañ –
choæby pracy w komisjach kwalifikacyjnych i egzaminacyjnych.
Z ustaleñ kontroli wynika, ¿e mierzenie jakoœci pracy nadzorowanych szkó³ dotyczy³o niemal wy³¹cznie placówek publicznych.
W odniesieniu do szkolnictwa niepublicznego praktycznie ograniczano siê do przegl¹dów sprawdzaj¹cych, czy szko³y
niepubliczne spe³niaj¹ warunki konieczne do uzyskania uprawnieñ szko³y publicznej. Zjawiskiem wystêpuj¹cym powszechnie
w kontrolowanych kuratoriach by³o nadmierne obci¹¿enie prac¹ wizytatorów – w skrajnych sytuacjach ponad 80 szkó³ przypisanych
do nadzorowania, co mia³o negatywny wp³yw na zakres i jakoœæ podejmowanych przez nich dzia³añ.
Wa¿niejsze wnioski
– ustalenie ogólnie obowi¹zuj¹cych
standardów mierzenia jakoœci pracy
szkó³ i placówek oœwiatowych – dla
zapewnienia porównywalnoœci wykonywanego
nadzoru pedagogicznego;
– zintensyfikowanie mierzenia jakoœci
pracy nadzorowanych szkó³ i placówek;
– monitorowanie potrzeb doskonalenia
pracowników nadzoru pedagogicznego,
zw³aszcza w sferze mierzenia jakoœci
pracy szkó³ i placówek;
– zapewnienie przestrzegania przyjêtych
zasad i procedur organizacji nadzoru
pedagogicznego przez kuratoria
oœwiaty;
– zapewnienie warunków do terminowej
realizacji zadañ z zakresu nadzoru
pedagogicznego;
– zracjonalizowanie obci¹¿enia wizytatorów
przez okreœlenie jednolitych
kryteriów przydzia³u zadañ.
35