Sprawozdanie z dziaÅalnoÅci NIK w 2003 roku (plik PDF)
Sprawozdanie z dziaÅalnoÅci NIK w 2003 roku (plik PDF)
Sprawozdanie z dziaÅalnoÅci NIK w 2003 roku (plik PDF)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tytu³ kontroli Cel Zakres<br />
Gospodarowanie<br />
terenami i infrastruktur¹<br />
portow¹ w portach<br />
morskich<br />
Ocena realizacji przez organy administracji<br />
rz¹dowej i jednostki samorz¹du<br />
terytorialnego zadañ zwi¹zanych<br />
z gospodarowaniem terenami i infrastruktur¹<br />
portow¹ w portach morskich.<br />
Kontrol¹ objêto: Ministerstwo Skarbu<br />
Pañstwa, Urzêdy Morskie w Gdyni,<br />
S³upsku i Szczecinie, zarz¹dy morskich<br />
portów – spó³ek akcyjnych<br />
w Gdañsku, Gdyni, Szczecinie i Œwinoujœciu,<br />
zarz¹dy morskich portów<br />
komunalnych w Ko³obrzegu i Dar³owie<br />
oraz 10 urzêdów miast i gmin.<br />
Porty morskie, stanowi¹ce czêœæ krajowej i europejskiej infrastruktury transportowej,<br />
maj¹ charakter u¿ytecznoœci publicznej – tak mówi ustawa o portach i przysta-<br />
Synteza<br />
niach morskich, nawi¹zuj¹ca w swych przepisach do zasad polityki portowej Unii Europejskiej. Zgodnie z ustaw¹, wyró¿-<br />
nia siê porty o podstawowym znaczeniu dla gospodarki, do których zaliczono Gdañsk, Gdyniê, Szczecin i Œwinoujœcie<br />
oraz tzw. ma³e porty morskie. Do sprawowania zarz¹du nad portami o podstawowym znaczeniu ustawa o portach powo-<br />
³a³a spó³ki akcyjne z udzia³em Skarbu Pañstwa i gmin miejskich, w których Skarb Pañstwa obejmuje 51%, a gminy co<br />
najmniej po 34% akcji. Zadaniem tych spó³ek jest zarz¹dzanie terenami i infrastruktur¹ portow¹, utrzymanie, modernizacja<br />
i rozwój infrastruktury portowej oraz odp³atne udostêpnianie tej infrastruktury u¿ytkownikom. Uzyskane przychody<br />
mog¹ byæ przeznaczane wy³¹cznie na potrzeby zwi¹zane z funkcjonowaniem i rozwojem portu, nie dopuszcza siê zatem<br />
prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej innego rodzaju.<br />
Fundamentaln¹ kwesti¹ w zarz¹dzaniu portami jest gospodarka nieruchomoœciami le¿¹cymi w ich granicach. Kontrola<br />
wykaza³a, ¿e podmioty zarz¹dzaj¹ce portami gospodaruj¹ jedynie na czêœci, czêsto nawet na niewielkich fragmentach<br />
terenów i infrastruktury portowej. Znaczna czêœæ terenów portowych znajduje siê w u¿ytkowaniu wieczystym podmiotów<br />
niepublicznych, w tym przedsiêbiorców prywatnych i osób fizycznych. Pozostaje to w sprzecznoœci z podstawowymi za³o-<br />
¿eniami ustawy, w myœl których ca³a infrastruktura portów powinna mieæ charakter u¿ytecznoœci publicznej, a wiêc byæ<br />
dostêpna na jednakowych zasadach dla wszystkich jej u¿ytkowników. Oznacza to, ¿e Minister Infrastruktury – wczeœniej<br />
Minister Transportu i Gospodarki Morskiej – wraz z Ministrem Skarbu Pañstwa nie zapewnili warunków do pe³nej realizacji<br />
za³o¿eñ ustawy o portach i przystaniach, a zw³aszcza dotycz¹cych publicznego charakteru portów morskich.<br />
W opinii <strong>NIK</strong>, mimo obowi¹zywania od 1997 r. ustawy portowej, dezintegracja zarz¹dzania terenami portowymi nie<br />
zosta³a ograniczana, a wrêcz przeciwnie – pog³êbi³a siê. Przyjête unormowania – szczególne w stosunku do ogólnie<br />
obowi¹zuj¹cych – uzale¿niaj¹ przeniesienie w³asnoœci, u¿ytkowania wieczystego lub oddanie w u¿ytkowanie wieczyste<br />
nieruchomoœci gruntowych stanowi¹cych w³asnoœæ Skarbu Pañstwa lub gminy od zgody Ministra Skarbu Pañstwa, wyra-<br />
¿onej w porozumieniu z ministrem w³aœciwym ds. gospodarki morskiej. W wypadku sprzeda¿y nieruchomoœci, zarz¹dzaj¹cemu<br />
portem przys³uguje prawo pierwokupu, a gdyby z niego nie skorzysta³, prawo to przechodzi na Skarb Pañstwa.<br />
Jednak w opinii <strong>NIK</strong>, przyznanie tym organom pañstwa kompetencji do zezwalania na obrót nieruchomoœciami portowymi<br />
spowodowa³o zwiêkszenie liczby podmiotów niepublicznych maj¹cych prawo ich wieczystego u¿ytkowania.<br />
W œwietle za³o¿eñ ustawy portowej, tworzone na jej podstawie podmioty zarz¹dzaj¹ce portami powinny mieæ w swej<br />
pieczy wszystkie tereny znajduj¹ce siê w granicach portu. Tymczasem na 86 badanych przez <strong>NIK</strong> decyzji Ministra Skarbu<br />
Pañstwa, dotycz¹cych przeniesienia u¿ytkowania wieczystego nieruchomoœci portowych na rzecz podmiotów prywatnych,<br />
a¿ 83 by³y pozytywne. W opinii <strong>NIK</strong>, wyra¿anie zgody na przenoszenie prawa u¿ytkowania wieczystego tych nieruchomoœci<br />
na rzecz podmiotów niepublicznych, a tak¿e pozytywne opiniowanie wniosków w tej sprawie, nale¿y oceniæ<br />
negatywnie pod wzglêdem celowoœci.<br />
Wa¿niejsze wnioski<br />
– wi¹¿¹ce okreœlenie merytorycznych<br />
kryteriów przenoszenia w³asnoœci,<br />
u¿ytkowania wieczystego i oddawania<br />
w wieczyste u¿ytkowanie nieruchomoœci<br />
po³o¿onych w granicach portów<br />
morskich;<br />
– wdro¿enie przedsiêwziêæ zmierzaj¹cych<br />
do przyspieszenia przejmowania<br />
przez podmioty zarz¹dzaj¹ce portami<br />
zarz¹du terenami portowymi pozostaj¹cymi,<br />
wbrew za³o¿eniom ustawy<br />
o portach i przystaniach morskich,<br />
w wieczystym u¿ytkowaniu podmiotów<br />
niepublicznych.<br />
89
Change language