Sprawozdanie z dziaÅalnoÅci NIK w 2003 roku (plik PDF)
Sprawozdanie z dziaÅalnoÅci NIK w 2003 roku (plik PDF)
Sprawozdanie z dziaÅalnoÅci NIK w 2003 roku (plik PDF)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Mechanizmy te – doœæ dobrze rozpoznane –<br />
wskazywane s¹ w kolejnych kontrolach, a mimo to<br />
istniej¹ nadal. Mechanizmem szczególnie niebezpiecznym,<br />
ze wzglêdu na potwierdzan¹ ustaleniami<br />
kontroli du¿¹ czêstotliwoœæ jego wystêpowania<br />
w ostatnim czasie, jest konflikt interesów. Nale¿y<br />
podkreœliæ, ¿e konflikt ten pojawia siê nie tylko wtedy,<br />
gdy urzêdnik w danej sprawie dzia³a w osobistym<br />
interesie, ale tak¿e gdy wchodzi w grê choæby<br />
tylko teoretyczna mo¿liwoœæ, ¿e interes prywatny<br />
przewa¿y nad trosk¹ o interes publiczny.<br />
Istniej¹ trzy podstawowe rodzaje zabezpieczeñ<br />
prawnych, zapobiegaj¹cych konfliktom interesów<br />
w sferze publicznej. Zabezpieczeniem<br />
tym jest ustawa o ograniczeniu dzia³alnoœci gospodarczej<br />
przez osoby pe³ni¹ce funkcje publiczne<br />
(potocznie zwana ustaw¹ antykorupcyjn¹), której<br />
przepisy zakazuj¹ m.in. ³¹czenia wa¿niejszych<br />
funkcji publicznych z pe³nieniem innych, wymienionych<br />
w ustawie, a stwarzaj¹cych zagro¿enie<br />
powstania konfliktu interesów. Przepisy ustawy<br />
zabraniaj¹ te¿ osobom objêtym jej rygorami zatrudniania<br />
siê u pracodawców, co do których jako<br />
urzêdnicy podejmowali rozstrzygniêcia w indywidualnych<br />
sprawach. Drugim zabezpieczeniem<br />
jest, wynikaj¹cy z pragmatyki s³u¿bowej urzêdników,<br />
zakaz podejmowania przez nich zajêæ dodatkowych,<br />
których wykonywanie mog³oby stwarzaæ<br />
konflikt interesów. Pracowników administracji<br />
publicznej dotyczy te¿ ogólny, wynikaj¹cy<br />
z przepisów Kodeksu postêpowania administracyjnego,<br />
zakaz prowadzenia spraw, w wypadku<br />
których wchodzi w grê osobisty interes danego<br />
pracownika (pracownik, a niekiedy nawet ca³y<br />
urz¹d podlega wówczas wy³¹czeniu z prowadzenia<br />
sprawy). Mimo restrykcyjnych zabezpieczeñ<br />
prawnych, przypadki pozostawania w konflikcie<br />
interesów osób pe³ni¹cych funkcje publiczne s¹<br />
doϾ liczne.<br />
Opis mechanizmów korupcjogennych<br />
na przyk³adach konkretnych kontroli<br />
Przegl¹d wyników kontroli podanych do publicznej<br />
wiadomoœci w <strong>2003</strong> r. i I kwartale br. wskazuje,<br />
¿e w dalszym ci¹gu w badanych obszarach funkcjonowania<br />
pañstwa dzia³aj¹ mechanizmy sprzyjaj¹ce<br />
korupcji:<br />
Nadmiar kompetencji w rêku jednego<br />
urzêdnika<br />
Z ustaleñ kontroli lokalizacji du¿ych obiektów<br />
handlowych (super- i hipermarketów) w woj. mazowieckim<br />
[por. za³. Nr 3, str. 93] wynika, ¿e ów nadmiar<br />
kompetencji by³ przyczyn¹ powstania wielu nieprawid³owoœci:<br />
wydawania decyzji o warunkach zabudowy<br />
i zagospodarowania terenu z naruszeniem ustaleñ<br />
planów zagospodarowania przestrzennego, kompletowania<br />
dokumentacji do wydania pozwolenia na<br />
budowê dopiero po wydaniu decyzji, wydawania decyzji<br />
o pozwoleniu na u¿ytkowanie, mimo zg³oszonego<br />
sprzeciwu przez organy administracji rz¹dowej<br />
w³aœciwe w sprawach ochrony œrodowiska. Zauwa¿yæ<br />
nale¿y, ¿e decyzje te, zgodnie z przepisami prawa<br />
obowi¹zuj¹cymi w badanym okresie, mog³y byæ wydawane<br />
przez ten sam organ (tj. wójta, burmistrza<br />
lub prezydenta miasta) – na podstawie porozumieñ<br />
ze starost¹ podpisanych w trybie art. 82a Prawa budowlanego<br />
oraz zgodnie z kompetencjami organu<br />
administracji architektoniczno-budowlanej (dotyczy<br />
prezydentów miast na prawach powiatu). Jedynie<br />
w 5 spoœród 16 skontrolowanych samorz¹dów, wójt<br />
(burmistrz), jako organ w³aœciwy w tych sprawach<br />
nie mia³ jednoczeœnie uprawnieñ do wydawania decyzji.<br />
Stwierdzony mechanizm korupcjogenny polega³<br />
na tym, ¿e nabywcy nieruchomoœci jednostek<br />
samorz¹dowych uzyskiwali nastêpnie zmianê przeznaczenia<br />
tych nieruchomoœci w planach zagospodarowania<br />
przestrzennego, co z kolei umo¿liwia³o<br />
im sprzeda¿ gruntów za cenê znacznie wy¿sz¹ od<br />
ceny ich nabycia. Np. sprzeda¿y gruntów bêd¹cych<br />
w³asnoœci¹ samorz¹du miasta Radomia dokonano<br />
przed zmian¹ planu (mimo przygotowania wstêpnej<br />
koncepcji zmiany sposobu zagospodarowania<br />
terenów), co mia³o niekorzystny wp³yw na wysokoœæ<br />
ceny. W og³oszeniach o przetargu podawano jedynie<br />
dotychczasowe przeznaczenie terenów, wykluczaj¹ce<br />
budowê du¿ych obiektów handlowych. Po<br />
zmianie planu i uzyskaniu pozwolenia na budowê<br />
obiektu, nabywca odsprzeda³ nieruchomoœæ innemu<br />
podmiotowi za kwotê ponad trzy razy wiêksz¹<br />
od zap³aconej miastu.<br />
Istnienie korupcjogennego mechanizm nadmiaru<br />
kompetencji ujawniono tak¿e w wyniku kontroli organizacji<br />
procesu zaopatrzenia w pañstwowych pod-<br />
6.<br />
235
Change language