Sprawozdanie z działalności NIK w 2003 roku (plik PDF)

Wprowadzenie
7.
Efektywnoœæ postêpowania kontrolnego jest czêsto uto¿samiana ze skal¹ ujawnionych nieprawid³owoœci
finansowych, zw³aszcza z wysokoœci¹ kwot odzyskanych w wyniku dzia³añ podjêtych w zwi¹zku z kontrol¹ –
w czasie jej trwania lub po jej zakoñczeniu. Wielkoœæ tych kwot, które mo¿na uznaæ za wymierny efekt dzia³alnoœci
kontrolnej, mo¿e byæ skutecznym miernikiem oceny funkcjonowania ka¿dego organu kontroli, którego przedmiotem
dzia³ania jest kontrola finansowa lub skarbowa. Ukazuj¹ one w wymiarze pieniê¿nym, a wiêc w kontekœcie
zrozumia³ym dla ka¿dego obywatela, skalê ujawnionych dzia³añ prowadzonych z naruszeniem przepisów
prawa, albo wynikaj¹cych z zaniechania dzia³añ prawem nakazanych, wzglêdnie bêd¹cych skutkiem prowadzenia
w sektorze publicznym gospodarki finansowej w sposób niecelowy, nierzetelny lub niegospodarny.
Efekty finansowe, w tym kwoty odzyskane, nie s¹ jedynymi ani najwa¿niejszymi rezultatami dzia³añ kontrolnych.
Istotne znaczenie maj¹ dzia³ania podejmowane w nastêpstwie realizacji wniosków pokontrolnych. Przyczyniaj¹
siê one do poprawy efektywnoœci i skutecznoœci funkcjonowania nie tylko podmiotów kontrolowanych,
ale tak¿e – co jest szczególnie istotne – okreœlonych sfer aktywnoœci pañstwa. Izba przyk³ada du¿¹ wagê do
realizacji tego rodzaju wniosków, co znalaz³o swoje odzwierciedlenie tak¿e w konstrukcji Planu pracy NIK na
2003 r. Zawarto w nim dyspozycjê obliguj¹c¹ wszystkie jednostki organizacyjne Izby do sprawdzania, w ka¿-
dym kontrolowanym podmiocie, sposobu wykorzystania wniosków z poprzednich kontroli. Sprawdzana jest równie¿
realizacja wniosków formu³owanych przez inne uprawnione organy kontroli, a tak¿e przez komórki audytu
i kontroli wewnêtrznej. Skutecznoœæ i rzetelnoœæ wykonania wniosków pokontrolnych jest niezmiennie jednym
z podstawowych tematów badanych w czasie prowadzonych corocznie kontroli wykonania bud¿etu pañstwa –
w ka¿dym kontrolowanym podmiocie. Ustalenia dokonane w tej sferze s¹ istotnym elementem przy formu³owaniu
ogólnej oceny dzia³alnoœci tej jednostki. Narzêdziem systemowego sprawdzania efektów dzia³alnoœci kontrolnej
Izby s¹ tak¿e doraŸne kontrole sprawdzaj¹ce.
Oceny kontrolowanej dzia³alnoœci, a tak¿e uwagi odnosz¹ce siê do stwierdzonych nieprawid³owoœci oraz
wnioski w sprawie ich usuniêcia prezentowane s¹ w wyst¹pieniach pokontrolnych przekazywanych kierownikom
skontrolowanych jednostek. Wskazuj¹ one na potrzebê podjêcia przez nich okreœlonych dzia³añ, maj¹cych
na celu wyeliminowanie nieprawid³owoœci oraz poprawê efektywnoœci i skutecznoœci dzia³ania.
Czêœæ wniosków dotycz¹cych spraw natury ogólnej prezentowana jest g³ównie w informacjach o wynikach
kontroli. Sugeruj¹ one koniecznoœæ podjêcia przez w³aœciwe organy i instytucje dzia³añ porz¹dkuj¹cych okreœlone
procedury postêpowania, maj¹ce zwi¹zek z realizacj¹ dochodów i wydatków bud¿etowych, racjonalizacj¹
gospodarki maj¹tkiem publicznym, zapewnieniem skutecznie funkcjonuj¹cego systemu nadzoru i kontroli. Wnioski
te, jak wskazuje praktyka, jeœli s¹ konsekwentnie realizowane, przyczyniaj¹ siê do oszczêdnego, wydajnego
i efektywnego wykorzystywania posiadanego maj¹tku i zasobów lub przyznanych œrodków publicznych.
Szczególne miejsce wœród efektów kontroli zajmuj¹ wnioski legislacyjne (de lege ferenda). S¹ to najczêœciej
adresowane przez Izbê do ustawodawcy i rz¹du, uzasadnione konkretnymi ustaleniami kontroli, propozycje
zmierzaj¹ce do usuniêcia luk lub sprzecznoœci w systemie prawa. W 2003 r., na podstawie ustaleñ opisanych
w 48 informacjach o wynikach kontroli, NIK przedstawi³a 108 wniosków de lege ferenda, z których 57 postulowa³o
zmiany w treœci ustaw, zaœ 51 – zmiany w aktach wykonawczych do ustaw.
246