Wersja elektroniczna słownika (pdf)

225im. uległa w j. śrpol. adwerbizacji ?im. przysłów. uprzedni.D por. weźrzeć.ISuźrzew zob. uźrzeć.ISuźrzewszy zob. uźrzeć.ISużytek (2) [RsP] D zn. «użytkowanie,używanie»: Jako to światczę, czsoKrzywosądowi ukradziony konie, tegoSędziwoj użytka nie ma [RsP, 44, 7].D gram. rzecz., psł. dekl. -o- ? pol.dekl. m. D etym. psł. *užit-{k{ «użycie,korzyść» od psł. im. biernego *užit{czas. psł. *u-žiti «użyć, zastosować»;ogsłow. – czes. užitek «użytek, pożytek,korzyść, zysk», serb., chorw. užitak«użycie, użytkowanie», «uciecha, rozkosz»,ukr. užitok «użytek». D rozwój:stpol. už´itek ? śrpol. užytek; w j. stpol.wyraz wieloznaczny, oznaczał m.in.«korzyść, zysk, pożytek», «dochód»,«zapłata», «procent, odsetki», «czynszpłacony przez kmiecia na rzecz panafeudalnego», nazwa przeniesiona takżena «plony, produkty, pożytki, jakiedaje uprawiana rola, las itp., takżeobiekty, z których płyną korzyści»,«uprawnienie do pobierania takichkorzyści».D por. nieużyteczny, żyć.IW-GWw, we (134) [Kśw, Pfl, RsP, RsK, Kgn,Słota, List, Park, KŚ, ŻB, LA, ŻMB, Tęcz,RP, Satyra, Ppuł] D zn. 1. «do wewnątrz,do środka, ku»: Pośpiej się w lepszez dobrego [Kśw II, 11, 7]. 2. «wewnątrz,wśrodku»: Ale w zakonie Bożem wolajego, i w zakonie jego będzie myślić wednie i w nocy [Pfl I, 17, 2]. D gram. przyim.rządzący B. lub Msc. D etym. kontynuantdwóch prepozycji pie. *on |*en«w» i pie. *n,*eni «w»; psł. *v{ i*v{n˚«w»; ogsłow. – czes. v, ve, słc. v, vo, ros.v, vo, sch. u, va, scs. v{ (por. stprus. en«w», grec. en, łac. en, in, lit. i¸, i(n)«w, wewnątrz».AKwabiący zob. wabić.ISwabićwabiący (1) [Kśw] D zn. «namawiający,zachęcający do czegoś; przywołujący,wzywający»: A są to słowa Syna Bożegotę to świętą dziewicę Katerzynęw sławę krolestwa niebieskiego wabiącego[Kśw II, 11, 3]. D gram. im. cz. ter.czynny, odm. złoż. D etym. pie. *uab-«wołać»; im. od czas. psł. *vabiti «kusić,nęcić»; ogsłow. – czes. vábit, ros. vábit’,sch. vábiti, scs. vabiti (por. lit. vilbinti«wabić», łot. vilbināt «wabić», goc.wōpjan «wołać», stwniem. wuofan «narzekać»,stang. wēpan, ang. weep «płakać»).D rozwój: po XVI w. doszło dospecjalizacji zn. czas. «kusić, nęcić» ?«wabić, nęcić zwierzęta» (termin myśliwski);formy odm. prostej im. zanikły(z wyjątkiem B. r. m. wabiąc, który uległadwerbizacji), formy odm. złoż. przeszływ przym. czynny.D por. powabiać.ISwadzący się zob. wadzić się.ISwadzić sięwadzący się (1) [Kśw] D zn. «spierający,sprzeczający się»: Pwacie w moc Bogawaszego wadzący niejszego [Kśw I, 10, 3]. D gram. im.cz. ter. czynny, odm. złoż. D etym. pie.*ued- «mówić»; im. od czas. psł. *vaditi«karcić, ganić, oskarżać ? przeszkadzaćkomuś w czymś»; ogsłow. – czes. vadit«przeszkadzać», ukr. vádyty «szkodzić»,sch. váditi, scs. vaditi «oskarżać» (por.lit. vadýti, vadìnti «nazywać; zwoływać»,˘wadzić˘