Wersja elektroniczna słownika (pdf)

I więc 234ros. vést’, bułg. veda, scs. vesti (por. lit.vèsti «prowadzić, kierować; żenić się»,grec. hedna «dary ślubne», ind. wadhú«oblubienica», niem. wittum «wiano»).D rozwój: psł. *vesti ? stpol. *v´eśći ?stpol., śrpol. v´eść.D por. dowieść, otwadzenie, otwodzić,przywieść, przywodzić, wywieść.ISI więc, więcci (6) [Kgn, Słota, LA]D zn. «spójnik wprowadzający zdania»:1. «wynikowe»: Nie miał po sobieżadnego płodu:/ Więcci jęli Bogaprosić,/ Aby je tym darował [LA, 173,29]. 2. «łączne – i, a, i właśnie»: U wodysię poczyna cześć;/ Drzewiej niż gdysiędą jeść,/ Tedy ą na ręce dają,/ Tusię więc starszy poznają [Słota, 189, 59].D etym. psł. *vęt’e «więcej», przysłów./ przym. *vęt’}j} «większy»; jakoprzysłów. ogsłow. – czes. víc(e) «więcej,bardziej», słc. viac’, viacej, strus.vjače «więcej», scs. vęšte «więcej»;wtórne przekształcenie w spójnik –w niewielu j. słow. – sch. ve – ć «ale,lecz», słw. vèč «już». D rozwój: główniepolska zmiana zn. i funkcji: przym. ?przysłów. ? spójnik (kontekstowo teżpart.); spójnik więc powstał w wynikuskrócenia stpol. przysłów. więce «dalej,więcej».D por. II więc, -ci.AKII więc, więcci (13) [Kgn] D zn. «part.ekspresywna jako wzmocnienie innegowskaźnika zespolenia, np. a tedy, a tako,a»: Iże gdyż się on chce odmłodzić,tedyć więc on je gorzkie korzenie, a potemwięc on wlezie w durę ciasną,a tako więc on tamo s siebie starąskorę semie [Kgn VI, 40, 12].D zob. I więc, więcci, -ci.AKwięcci zob. I więc, II więc.AKwięcej (1) [ŻB] D zn. «o większejliczbie, liczebności»: Ci jiści łowcy(...) powiedzieli swemu starzejszemu,jenże przyczyniw więcej panostwa [ŻB I,31, 2]. D gram. przysłów., st. wyższy oddużo. D etym. psł. *vęt’e, przysłów. /przym. *vęt}; ogsłow. – czes. vic(e),strus. vjače, scs. vęšte; wygłosowe -jpochodzi z form stopnia wyższegoprzysłówka (podobnie wczoraj, lepiej,gorzej), powstałego z formy komparatywnejprzym. r. m.D por. nawięce, więcszy, I, II więc.BTwięcszy (2) [BZ, RP] D zn. «większy»:Światło więcsze, aby dniu świeciło [BZ,71, 24]. Gospodzinie wszechmogący,/Nade wszytko stworzenie więcszy [RP,195, 2]. D gram. przym., odm. złoż.D etym. stopień wyższy przym. wielki(/ psł. *velik{(j}). D rozwój: w stpol.więcszy | więtszy, w XVII w. upowszechniasię forma większy, wypierającpozostałe.D por. wieliki, wielki, więc.HKwilk (1) [ŻB] D zn. «drapieżnik z rodzinypsów, zamieszkujący lasy»: A zatymuźrzeli wilka, a on wieprza zasię niesie[ŻB II, 31, 18]. D gram. rzecz., psł. dekl. -o-? pol. dekl. m. D etym. pie. *u˚ku l o-s ?psł. *vl˚’k{; ogsłow. – czes., słc. vlk, ros,ukr. volk, mac. volk, bułg. vǎlk (por. lit.v ~ ılkas, goc. wulfs, niem. Wolf, łac.lupus, grec. lýkos).IW-Gwiła (2) [ŻB, RP] D zn. «kuglarz, wędrownyaktor i sztukmistrz, błazen; głupiec»:Święty Błażej jemu rzekł: Wiło[ŻB II, 32, 27]. D gram. rzecz., psł. dekl. -a-? pol. dekl. mieszana. D formy tekstowe:wiła M. lp. D etym. pie. *uei- «wić»;psł. *vil-a; formacje kontynuujące psł.rdzeń *vil- poświadczone w częścij. słow. – chorw. víla «rusałka, nimfa»,mac. vila «nimfa, rusałka», czes. vilný«lubieżny», bułg. vilněja «szaleję».D rozwój: w źródłach cerkiewnych po-˘˘˘˘