Wersja elektroniczna słownika (pdf)

znamienity 264njoh, grec. gi-gnō´sko «znam», stłac.gnōsco). D rozwój: psł. *znati ? stpol.*znaći, znać ? śrpol. znać.D por. poznać.ZGznamienity (1) [Kśw] D zn. «znamienny;właściwy, charakterystyczny dla kogoś»:I zmowił Syn Boży słowa wielmiznamienita [Kśw II, 11, 4]. D gram. przym.,odm. prosta. D etym. psł. *znamenit{(j})/ *znamę (D. lp. *znamene);ogsłow. – czes. znamenitý «znakomity,świetny, wspaniały», ukr. znamenýtyj«sławetny, znany», ros. znamenítyj«znakomity, słynny», mac. znamenit«znakomity, słynny, głośny», scs. znamenit{.D rozwój: w dziejach j. pol.nastąpiła repartycja znaczeń przym.znamienity i znamienny, dziś znamienityto tylko «znany ze względu naswoje walory, zalety, wielkie zasługi,cieszący się uznaniem, wybitny, znakomity»,a znamienny «właściwy, charakterystycznydla kogoś».D por. znamię, znamionować.HKznamię (1) [Kgn] D zn. «znak, cud,niezwykłe zjawisko»: Kakoć on w ondzień sądny na sąd przydzie, a wielikaćon znamiona czynić będzie [Kgn II, 35,11]. D gram. rzecz., psł. dekl. -n- ? pol.dekl. n. D etym. pie. *ǵnō-men; psł.*znamę, znamene (D. lp.) «znak, oznaka»;ogsłow. – czes. znamení «znak,znamię», słc. znamenie «znak», ros.známja «sztandar», «idea przewodnia,hasło», ukr. znaméno «proporzec,sztandar», sch. zna – mén «znamię, piętno,symbol», bułg. známenje «znak,omen» (por. grec. gnōma «cecha,znak, pogląd»). D rozwój: stpol. spośródwielu zn. tego rzecz. (m.in.«cecha charakterystyczna, znak, oznaka,objaw czegoś, godło, chorągiew,ślad, coś dziwnego, cud») zachowałosię «znak charakterystyczny na skórze»;daw. zn. pośrednio poświadczonew wyrazach pokrewnych: znamienny«charakterystyczny», znamienity«wyróżniający się ze względu na swojewalory, zalety.D por. znać.IW-Gznamionać (1) [Kśw] D zn. «ukazaćcoś, przedstawić»: Czso nam przeztogo niemocnego, na łożku leżącego,znamiona? [Kśw II, 11, 27]. D gram. czas.,psł. kon. III -jo- | -je- ? stpol. kon. II-’ę, -’esz |IV-am, -asz; ndk. D etym.pie. ǵnō-men; psł. *znamenati; ogsłow.zachowane szczątkowo – czes. znamenat«znaczyć, oznaczać, miećznaczenie»,słc. znamenat’ «znaczyć», scs.znamenati, znamenają «znaczyć, pieczętować».D rozwój: w stpol. możezapożyczone z j. stczes., występowałoczęściej niż znamionować.D por. znamionować się.ZGznamionować się (3) [Kśw] D zn.«oznaczać, znaczyć, być oznaczonym,wyobrażonym, symbolizowanym»: A togodla iż rzeć,k dobremu wstać się obleniają, przetoprzez dobrze się znamionują[Kśw II, 11, 18]. D gram. czas., psł. kon.III -jo- | -je- ? stpol. kon. II -’ę, -’esz;ndk. D etym. pie. *ǵnō-men-; psł. *znamenovati;ogsłow. – ukr. znamenuváty«świadczyć oczymś, oznaczać», znamenuvátysia«odznaczać się», przest. «żegnaćsię, całować krzyż», sch. zna – menovati«cechować, kłaść znak na czymś»,«kropić święconą wodą», zna – menovatise «przeżegnać się», scs. znamenovati,znamenują «oznaczać, znaczyć».D por. znamionać.ZGznan zob. znać.ZGzostać (1) [Kgn] D zn. «być nadal w jakimśstanie, położeniu, pozostać jakimś– o zachowaniu dziewictwa przez