Werke. Kritische Gesamtausgabe. [Hrsg. von J.K.F. ... - Maarten Luther

Enarrationes epistohu-um et euangeliorum, quas postillas vocant. 1521. 515fuisseut Schismata Graecorum et Boemoriim, quam modica essent iurgia etcausae forenses, et tumultuosissimus tumultus iu Ecclesia nou sie grassaretur!At uunc, qui eam docere debeut, primi sunt, qui impugnant, idque sumniisviribus et desperata caecitate: ideo veuieut dissipatoribus pacis et iuiqiiis5 istis suarum rerura' inquisitoribus sua tempora, ut surgat gens coutra geuteui,et Signa alia terribilia.Qui ergo cum hoiuinibus quiete et paeifice vult vivere, hoc oportet utcuret, ue omnia faciat aut fieri petat, quae potest vel quae ei licent, neeomnia, quae ei iure debentur, sed cum Apostolo dicat 'Omnia mihi licent, '• ^„'•o*,'''*'in sed nou omnia expediunt': oportet multa dissimulare, multis connivere, omniasie temporibus, locis et moribus hominum metiri, moderare et attempei'are,ut pacem et amorem sui conservet, hoc est (quod ait), omnibus per omnia gj^^jo'ig;placeat et pacem cum omnibus hominibus habeat. Qui vero volet, omniasecundum suum caput geri, onines sibi cedere et suo iuri aut sensui affor-15 mari, nou diu pacem vel cum uno homine habebit, sed nee cum seipso,multo minus cum omnibus hominibus. Hinc verissimum est proverbiumTerentii 'Summum ins summa iniustitia est', Et Ecclesiast. septimo 'XoU-ßn-s. ?, ic.esse uimium iustiis, neque pkis sapias quam oportet'. Sicut enim in suotempore et loco desipere summa sapientia est, ita sine iustitia esse aliquaudo20 summa iustitia est: si enim deus ipse ins suum et iustitiam assidue prosequeretur,nulluni hominem vivere sineret. Et quoties David omisit facere,quae optimo iure potuisset in Saul, in loab et multos alios! Ita pro commuuiconversatione ponendus est sapientlae modus, ita iustitiae, prudentiaeet omnium aliorum quae uostra sunt.ar. Vides ergo, quod Modestia seu Epiiees hoc loco sit aequabilitas^comoditas et attemperatio nostri ad aliorum sive imbecillitatem sive stultitiamsive iniquitatem et nostri rigoris et iuris remissio, ut nota sit seucognoscatur, ut sentiant eam omnes homiues. Unde Ambrosius nou ineptemodestiam vocat hoc loco rationabilem conversationem, ubi vim vocabuli30 pulchre expressit. Xon enim satis est de ca loqui, cogitare, subtiliter disputareaut praedicare, sed vita ipsa probare et osteudere. Ubi vide Apostolidiligentiam, qui dicit 'omnibus hominibus'. Quis unus omnibus hominibusnotus fieri potest? et tamen omnibus haec praecipit, ut omuium nostrummodestia omnibus notificetur. Deinde nuuquid hoc iubet, ut iactemus et35 gloriemur de nostra modestia, facientes eam notam hominibus per famam?Absit. Nou enim dicit 'iactate eam' sed 'nota sit seu cognoscatur', scUicet,ut foris fiat in oculis hominum et sine nostro studio eam homines agnoscant,omnibus ad utilitatem expositam, sicut Matt. 5. 'Sic luceat lux restra coramiB!atiri.5, n.hominibus, ut videaut vestra bona opera et glorificent patrem vestrum qui10 conniveri 3cn. 11 moderari ^en. 14 ae sensui 1" 17 summa iustieia F25 sive Epüces C seu inieixfttc D seu Epiikes 35". 3ij iactare K33*