INGLIZ TILI GRAMMATIKASI - Saytga o`tish

SIFATDOSHLARNING YASALISHI
1. Present Participle Active (oddiy nisbatdagi hozirgi zamon sifatdoshi)
fe’lning negiziga (to yuklamasi tushirib qoldirilgan infi nitivga) -ing
qo‘shimchasini qo‘shish bilan yasaladi:
to read o‘qimoq reading o‘qiyotgan
to stand tik turmoq standing tik turayotgan
to study o‘rganmoq studying o‘rganayotgan
Present Participleni yasashda quyidagi imlo qoidalariga amal qilinadi:
a) agar fe’l o‘qilmaydigan e harfi bilan tugagan bo‘lsa, bu e harfi tushirib
qoldiriladi va -ing qo‘shimchasi qo‘shiladi:
to make qilmoq making
to give bermoq giving
b) qisqa o‘qiluvchi unlidan keyin bitta undosh bilan tugagan bir bo‘g‘inli
fe’llarga -ing qo‘shimchasini qo‘shganda bu undosh harf ikkilantiriladi:
to sit o‘tirmoq sitting
to get olmoq getting
c) undosh bilan tugagan ikki yoki undan ortiq bo‘g‘inli fe’lga -ing
qo‘shimchasi qo‘shilganda, oxirgi bo‘g‘in urg‘uli bo‘lsa, oxirgi undosh
ikkilanadi, oxirgi bo‘g‘in urg‘usiz bo‘lsa, oxirgi undosh ikkilanmaydi:
to permit ruxsat bermoq permitting
to refer
Lekin:
-ga havola qilmoq referring
to open ochmoq opening
to order buyurmoq ordering
d) agar fe’l l harfi bilan tugagan bo‘lsa oxirgi bo‘g‘inga urg‘u tushish
tushmasligidan qat’i nazar, oxirgi l harfi ikkilanadi:
to travel sayohat qilmoq travelling
to cancel bekor qilmoq cancelling
to compel majbur qilmoq compelling
AQSHda qabul qilingan imlo qoidalariga ko‘ra oxirgi bo‘g‘inga
urg‘u tushsa, oxirgi l harfi ikkilanadi, urg‘u tushmasa ikkilanmaydi:
to compel compelling
to cancel canceling
to travel traveling
63