As “Maletas” - Asociación Cultural de Estudios Históricos de Galicia

Carlos Pereira Martínez y Ana Romero Masiá
148
Para inaugurar nuestra información [unha sección de opinión de obreiros
e patróns] hemos acudido al culto y caracterizado obrero D. José Sanjurjo,
cuyo prestigio y autoridad moral entre sus compañeros son notorios.
Actividade sindical
NALGURES · TOMO VI · AÑO 2010
(El Noroeste, 13-3-1904).
O compromiso e a actividade sindical de José Sanjurjo foi permanente ao longo
da súa vida, estando presente, como figura destacada, en todos os actos relevantes
relacionados coa loita pola mellora das condicións laborais e salariais dos traballadores
e traballadoras coruñesas.
A Cooperativa Obreira
A presenza de Sanjurjo na prensa comeza coa súa participación na creación dunha
cooperativa. Baixo o seu impulso, unha trintena de persoas constituíron, a finais de
1897, a Sociedad Cooperativa de Obreros da Coruña, popularmente coñecida como a
Cooperativa Obreira. O seu obxectivo era elaborar pan para familias obreiras a prezos
máis baratos que o resto das panaderías.
A vida da cooperativa foi breve, tanto por problemas internos como pola presión do
exterior. A comezos do século XX, a subida do prezo da fariña obrigou, para poder
manter os prezos, a reducir persoal e salarios. Esta situación provocou unha folga dos
traballadores da cooperativa e foron despedidos dous obreiros por non querer traballar
o domingo pola tarde. Os socialistas criticaron duramente aos directivos 6 , presididos
sempre por Sanjurjo, e mesmo dimitiron tres membros fundadores, entre eles Marcial
Lores.
En 1902, un grave incendio destruíu a maior parte das instalacións, o que deu lugar á
súa liquidación definitiva. Moitos dos socios que posuían accións decidiron entregalas
en beneficio da escola laica que sostiña a Antorcha Galaica e, no caso de Sanjurjo, para
crear un fondo co que tratar de abrir unha escola laica para nenas 7 .
Sanjurjo e o sindicato de xastres e xastras
Sanjurjo exerceu a profesión de xastre e traballou en favor do sindicato deste oficio
desde a súa constitución na Coruña. O sindicato La Fraternidad quedou inscrito no
rexistro xeral de asociacións en maio de 1901 e Sanjurjo figura como socio fundador
6 LRBS, 3-3-1900. ES, 10-6-1898, 24-11-1899, 29-6-1900, 13-7-1900, 20-7-1900.
7 LVG, 22-2-1902; 29-12-1902. EC, 15-3-1902. LVG, 15-3-1903.