As “Maletas” - Asociación Cultural de Estudios Históricos de Galicia

Juan J. Burgoa
der, excesivos impostos e a non desexada presenza en Ferrol dos mercenarios usados
polos Andrade nas súas loitas con outros nobres.
Dentro dos poucos datos coñecidos da época, os historiadores recoñecen en Ferrol
unha actividade económica repartida entre a dedicación agrícola e a explotación pesqueira.
O seu porto da Cruz, con privilexio real concedido nas Cortes de Xerez o ano 1268,
estaba aberto á navegación de cabotaxe e ao comercio das naves procedentes do mar
Báltico, Flandes e Italia, mentres que a súa abrigada ría era o lugar da chegada por vía
marítima de peregrinos a Compostela, que viñan de Inglaterra e do norte de Europa.
Ferrol estivo baixo o señorío de Fernán Pérez de Andrade o Bo ata a súa morte o ano
1397, levantándose o convento de San Francisco posiblemente o ano 1377, mentres
que a súa poboación sufriu as importantes epidemias de peste dos anos 1384 e 1404,
esta orixinando o ancestral Voto de Chanteiro.
No contexto das guerras entre España e Portugal, a costa galega foi atacada na primavera
do ano 1384 por unha armada portuguesa ao servizo do mestre de Avis. Na súa
incursión, segundo relata Fernao Lopes na Crónica de D. Joao I, as galeras portuguesas
atacaron Ferrol, que foi totalmente queimado, quedando tan só en pé a igrexa parroquial
de San Xiao. No mes de marzo do ano 1387, Ferrol foi de novo atacada, neste
caso por terra, polas tropas portuguesas ao mando do condestable Álvarez Pereira,
ataque descrito nas crónicas do crego francés Jean Froissart. Os portugueses penetraron
por sorpresa na vila, sometendo a unha dura represión aos seus defensores, moitos
deles veteranos mercenarios franceses das Compañías Blancas.
Ao falecer o conde de Andrade sen fillos varóns o ano 1397, sucedeulle o seu sobriño
Pedro Fernández I de Andrade, considerando os ferroláns que a súa vila volvía a ser de
reguengo, aínda os seus anteriores privilexios reais non serían confirmados ata o ano
1429, mediante unha cédula asinada o 15 de Maio. O citado documento, que foi transcrito
pola historiadora María Jesús Vázquez, leva o título de “Confirmación de Juan II
de los privilegios concedidos por el infante Don Sancho en 1283 y por el rey Fernando
IV en 1312 a la villa de Ferrol”, atópase gardado no Arquivo Xeral de Simancas.
Sección do Patronato Real, atado 58, documento 13, e se acompaña como Ilustración.
A pesares deste privilexio concedido polo rei Juan II, o poderoso e á vez voluble e
déspota señor feudal Nuño Freire de Andrade, coñecido como o Mao, fillo e sucesor
de Pedro Fernández I, á morte deste co inicio do século XV, creuse con dereitos sobre
a vila ferrolá e seguíase titulando e actuando como señor da mesma. Desta maneira
Ferrol, igual que a comarca, estivo sometida aos repetidos desmandos tanto de Nuño
Freire como posteriormente do seu fillo e novo herdeiro da casa de Andrade, Pedro
Fernández II.
58
NALGURES · TOMO VI · AÑO 2010