31.01.2013 Views

As “Maletas” - Asociación Cultural de Estudios Históricos de Galicia

As “Maletas” - Asociación Cultural de Estudios Históricos de Galicia

As “Maletas” - Asociación Cultural de Estudios Históricos de Galicia

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

José Enrique Benlloch <strong>de</strong>l Río<br />

Século XVI<br />

A información <strong>de</strong>ste século para a vila muxiana é máis abondosa e esclarecedora que<br />

a do pasado. A diferenza está en que, nacendo a Real Audiencia <strong>de</strong> <strong>Galicia</strong> a finais do<br />

século XV, os veciños da vila non recorren a ela até o século seguinte.<br />

Temos pois conservados os documentos da competencia <strong>de</strong> Moraime. E, por outra<br />

banda, está a que nos aporta a mencionada Real Audiencia: sentenzas, embargos,<br />

recursos, etc. Entre ambas as dúas ilustran a vida da vila.<br />

Competencia e administración<br />

En 1534 nacerá unha forte presión por parte dos veciños <strong>de</strong> Muxía para artellar unha<br />

autorida<strong>de</strong> distinta á do priorato, coa capacida<strong>de</strong> <strong>de</strong> administrar por eles mesmos a<br />

xustiza necesaria para rexer a vila.<br />

Xurisdición terrestre<br />

O documento <strong>de</strong> apeo <strong>de</strong>se ano explica como era o sentir sobre a vila <strong>de</strong>s<strong>de</strong> a posición<br />

do priorato:<br />

“En el monastrio <strong>de</strong> Moyrame a [03.01.1534] en presencia <strong>de</strong> mi el ssnº e notario<br />

publico e <strong>de</strong> los tºs <strong>de</strong> yuso <strong>de</strong>l coto e monastrio <strong>de</strong> Moyrame y <strong>de</strong> su jurisdicion (...)<br />

y muy Rdº padre y señor Abad (...) <strong>de</strong> san Benito <strong>de</strong> Balladolid dixo que por razon<br />

que hera publico e muy notorio que <strong>de</strong> uno diez (...) y <strong>de</strong> cien años a esta parte y <strong>de</strong><br />

tanto tiempo Aca (...) ny memoria <strong>de</strong> honbres no habya (...) el dicho monasterio <strong>de</strong><br />

Moyrame abia tenydo a oy e tenya cepo y ca<strong>de</strong>na y forca y picota y carçel publica y<br />

soga y cochillo y jurisdicion cebil e criminal (...) y en la dicha su jurisdicion merino<br />

e juez y merinos e juezes que en todos los dichos tiempos y hasta oy abian husado<br />

y exercido (...) toda la dicha jurisdiçion (...) y escribán y escribáns criados para el<br />

dicho monasterio y abad <strong>de</strong>l dicho monasterio <strong>de</strong> San Benito <strong>de</strong> Balladolid y <strong>de</strong>l dicho<br />

monasterio (...) y que los tales escribáns (...) los tales juezes e merinos (...) abyan fecho<br />

fizieran asta oy fazian <strong>de</strong>ntro y fuera y en todo el dicho coto e jurisdicion <strong>de</strong> Moyrame<br />

audiençia publica menor e oyan e libraban oyen e libran entre todas qualesquiera<br />

personas qualesquiera u qualesquier pleyto y pleytos ansi çebiles como criminales<br />

a los quales abian dado daban e sentençiaban todas qualesquier asuntos ansy çebiles<br />

como criminales y las exsecutaban y mandaban llebar a pura e <strong>de</strong>bida exsecuçion con<br />

hefeto todo ello en rostro vista faz y en paz <strong>de</strong> las otras jurisdiciones con marcanas<br />

e <strong>de</strong> las justicias (...) <strong>de</strong>llas y en especialmente <strong>de</strong> la justiçia e regimiento <strong>de</strong> la Vª y<br />

puerto <strong>de</strong> Mogia y biendolo y sabiendolo no lo contradiziendo (...) y lo consintiendo<br />

y que <strong>de</strong>mas <strong>de</strong>sto y <strong>de</strong>s<strong>de</strong> (...) el tiempo ynmemorial aca y hasta oy no abya abydo<br />

<strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l dicho coto y <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el rego dos malatos para el dicho coto y monasterio <strong>de</strong><br />

Moyrame no abya abido ny oydo habia otra carçel alguna ny cepo ny picota ny forca<br />

28<br />

NALGURES · TOMO VI · AÑO 2010

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!