Europako Erreferentzia Markoa - HABE
Europako Erreferentzia Markoa - HABE
Europako Erreferentzia Markoa - HABE
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1 4 6<br />
guna (5.2.3.2. atala). Atal honetan formalitate-mailako desberdintasunak ditugu aztergai:<br />
• Ofiziala, adibidez: “Saria Jesus Ugarte Jaun Txit Gorenak emango du”.<br />
• Formala, adibidez: Jaun-andreok, has bedi saioa!<br />
• Neutroa, adibidez: Ongi iruditzen zaizue hastea<br />
• Informala, adibidez: Hasiko gara, edo zer<br />
• Lagunartekoa, adibidez: Tira, gatozen harira!<br />
• Intimoa, adibidez: Prest al zaude, laztana<br />
Ikaskuntzaren hasieran (esan dezagun B1 mailan), erregistro nolabait neutrala da egokiena, baldin<br />
eta ez badago horren kontrako indar handiko arrazoirik bederen. Erregistro hori erabiliko dute, ziur<br />
aski, ama-hizkuntza dutenek atzerritarrekin eta arrotzekin, eta horixe da, halaber, haiengandik espero<br />
dena. Litekeena da erregistro formalagoak edo arruntagoak ikastea denborak aurrera egin ahala, testumota<br />
desberdinak irakurriz agian (eleberriak batez ere), ulermenezko gaitasun gisa hasieran. Kontu<br />
handia izan behar da erregistro formalagoak edo arruntagoak erabiltzean, horiek behar bezala ez erabiltzeak<br />
okerreko interpretazioa eta gaizki ulertzea ekar baitezake, eta baita barregarri gelditzea ere.<br />
5.2.2.5 Dialektoa eta azentua<br />
Gaitasun soziolinguistikoak honako adierazle linguistiko hauek ezagutzeko ahalmena ere hartzen du<br />
bere baitan, adibidez:<br />
• Gizarte-mailarenak.<br />
• Eskualde-jatorrikoak.<br />
• Nazio-jatorrikoak.<br />
• Etnia-taldearenak.<br />
• Talde profesionalarenak.<br />
Adierazle horietan honako forma hauek sartzen dira:<br />
• Lexikalak: beharra / lana.<br />
• Gramatikalak: lagunagaz / lagunarekin.<br />
• Fonologikoak: ogia / ogiya / ogie / ogixa / ogixe.<br />
• Ahots-ezaugarriei dagozkienak (erritmoa, ozentasuna…).<br />
• Paralinguistikoak.<br />
• Gorputzaren hizkuntzari dagozkionak.<br />
Europan ez dago erabat homogeneoa den hizkuntz komunitaterik. Eskualde bakoitzak bere berezitasun<br />
linguistiko eta kulturalak ditu. Berezitasun horiek nabarmenagoak izaten dira bizimodu lokala<br />
soilik egiten duten hiztunen kasuan, eta lotura dute, beraz, gizarte-klasearekin, lanbidearekin eta hezkuntza-mailarekin.<br />
Ezaugarri dialektal horiek ezagutzeak, beraz, funtsezko arrastoak ematen ditu<br />
solaskidearen ezaugarriei buruz. Estereotipoek garrantzi handia dute prozesu horretan eta kulturarteko<br />
trebetasunak garatuz (ikus 5.1.2.2. atala) murritz daitezke. Denborak aurrera egin ahala, hainbat jatorritako<br />
hiztunekin harremanetan jarriko dira ikasleak; eta, berek ere forma dialektalak barneratu aurretik,<br />
haien ñabardura sozialez jabetu behar lukete eta baita koherente eta iraunkor izan beharraz ere.<br />
Gaitasun soziolinguistikoarekin zerikusia duten itemen mailaketak arazo askoren iturri izan daitekeela<br />
erakutsi du (ikus B eranskina). Sailkapena egitean emaitza onak eman zituzten itemak erakusten<br />
dira ondorengo eskala argigarri honetan. Eskalan ikusten denez, behealdeko mailetan gizarte-harremanen<br />
eta adeitasun-arauen adierazleak bakarrik aipatzen dira. B2 mailatik aurrera ikusten denez, erabiltzaileak<br />
gai dira soziolinguistikaren aldetik inplikatuta dauden egoerei eta pertsonei egokituriko hizkuntza<br />
batean behar bezala jarduteko, eta hizkuntzaren aldaerei aurre egiteko ahalmena bereganatzen<br />
hasten dira, erregistroaren eta esapideen gaineko kontrol handiagoa izateaz gainera.
Change language