Europako Erreferentzia Markoa - HABE

7. kapitulua
Atazak, eta atazek hizkuntzaren irakaskuntzan duten
zeregina
1 8 1
7.1 Atazen deskribapena
Atazak eguneroko bizitzaren parte dira, eragina baitute arlo pertsonalean, publikoan, hezkuntza-arloan
edo lan-arloan. Gizabanakoak, ataza bat gauzatzeko, estrategia jakin batzuei jarraituz jartzen ditu abian
gaitasun espezifikoak, arlo jakin batean ongi zehaztutako helburu bat eta emaitza espezifiko bat lortzearren
(ikus 4.1. atala). Atazak askotarikoak izan daitezke, eta hizkuntz jarduera asko har ditzakete
beren baitan, adibidez: adierazpen-jarduerak (margotzea, kontakizunak idaztea), trebetasunetan oinarritutako
jarduerak (zerbait konpontzea edo muntatzea), problemak ebaztea (buruhausgarriak, gurutzegramak),
ohiko eragiketak, antzezpen batean paper bat antzeztea, eztabaida batean parte hartzea, aurkezpenak
egitea, ekintza bat planifikatzea, mezu bat irakurtzea eta erantzutea (posta elektronikoz),
etab. Ataza bat oso erraza izan daiteke, eta baita oso zaila ere (adibidez, elkarri loturiko hainbat diagrama
eta jarraibide aztertzea, eta tresna ezezagun eta konplexu bat muntatzea). Ataza jakin bat egiteko
urrats asko edo gutxi eman beharko dira, eta ataza nagusiari lotutako hainbat azpiataza ere izan daitezke.
Horren guztiaren ondorioz, lan nekeza izaten da atazaren mugak zehaztea.
Komunikazioa zati funtsezkoa da, parte-hartzaileek elkarreraginezko, ekoizpenezko, harrerazko
edo bitartekotza-jarduerak, edo jarduera horietako biren edo gehiagoren konbinazioak, gauzatzeko atazetan,
adibidez: zerbitzu publiko bateko langilearekin jardun eta formularioa betetzea; txosten bat irakurtzea
eta lankideekin horren gaineko eztabaidan aritzea, zer egin erabakitzeko; zerbait muntatzeko
idatzizko argibideei jarraitzea, eta, behatzaile edo laguntzaileren bat badago, hari laguntza eskatzea,
prozesua deskribatzea edo horri buruz hitz egitea; jendaurreko hitzaldi bat prestatzea (idatziz) eta ematea;
bisitan etorritako norbaitekin interpretari-lanak egitea, era informalean bada ere; etab.
Horien antzeko ataza-motak erabiltzen dira hainbat heziketa-programatan, testu-liburuetan, ikasgelako
ikaskuntza-esperientziatan eta azterketa eta proba askotan, nahiz eta askotan eraldatuta agertzen
diren, ikaskuntzaren edo ebaluazioaren helburu jakin batzuei egokituta. “Eguneroko bizitzako”, “helburu
jakin baterako” edo “errepikapenezko” ataza horiek ikasleek ikasgelatik kanpo dituzten premiak
kontuan hartuz hautatzen dira, bai arlo publikoan nahiz pertsonalean dituzten beharren arabera, bai
lanbidearekin edo heziketarekin zerikusia duten behar espezifikoagoen arabera.
Ikasgelan egiten diren beste ataza batzuk ataza “pedagogikoak” dira. Gelaren izaera soziala eta
elkarreragin erreala, eta berehalakotasuna, dira ataza horien oinarriak. Gelan dihardutenean, ikasleek
itxurazko egoeretan parte hartzea onartzen dute, eta egoera horietan xede-hizkuntza erabiltzen dute
esanahian oinarritutako atazetan, eta ez ama-hizkuntza –errazagoa suertatuko litzaiekeena–. Ataza
pedagogikoek ez dute zuzeneko loturarik eguneroko bizitzarekin eta ikaslearen beharrekin; komunikazio-gaitasuna
garatzea da beren xedea, eta ikaskuntzari buruz, oro har, eta hizkuntza bereganatzeari
buruz, zehazki, uste denean edo ezagutzen denean daude oinarrituta. Komunikazio-ataza pedagogikoak
(alderdi formalak testuingurutik at erabiltzeko xedea duten ariketak ez bezala) ikasleek komunikazio
esanguratsuan era aktiboan parte har dezaten egiten dira; zentzua dute (ikaslearentzat), esanguratsuak
dira (orain eta hemen, ikaskuntza-egoera formalean), eta lana eskatzen dutenak, baina, aldi berean,
bideragarriak (behar izanez gero jarduera egokituta), eta identifikatzeko moduko emaitza izaten