Europako Erreferentzia Markoa - HABE

8. kapitulua
Dibertsifikazio linguistikoa eta kurrikulua
1 9 1
8.1 Definizioa eta abiapuntua
Pertsona batek, gizarte-eragile gisa, hainbat hizkuntzaz duen ezagutzatik eta zenbait kulturarekiko
duen esperientziatik abiatuta komunikazio linguistikoa bideratzeko eta kulturarteko elkarreraginean
parte hartzeko duen gaitasuna adierazten du gaitasun eleanitz eta kulturanitzak. Ez du esan nahi,
beraz, gaitasun desberdinak batzea edo aurrez aurre jartzea; erabiltzaileak erabil dezakeen gaitasun
konplexu bat, gaitasun konposatu bat da.
Ohiko ikuspegiaren arabera, atzerriko hizkuntza bat ikastea pertsona batek hizkuntza horretan duen
komunikazio-gaitasuna eta ama-hizkuntzan duen komunikatzeko gaitasuna batzea da, baten eta bestearen
gaitasunak atal banatan jarrita. Gaitasun eleanitzak eta kulturanitzak, ordea, beste ezaugarri
batzuk ditu; hauek hain zuzen ere:
• H1/H2 arteko dikotomia ustez orekatutik urruntzen da, eta eleaniztasuna nabarmentzen du, elebitasuna
horren kasu partikulartzat hartuta.
• Ez du onartzen gizabanakoak komunikatzeko gaitasun desberdin eta elkarrengandik bereiziak
dituenik, ezagutzen dituen hizkuntzen arabera; aitzitik, hizkuntz errepertorio guztia bere baitan
biltzen dituen gaitasun eleanitz eta kulturanitz batez dihardu.
• Gaitasun askotariko horren izaera kulturanitza nabarmentzen du, baina ez du esaten kulturarteko
harremanetan lantzen diren ahalmenak eta komunikazio linguistikoan lantzen direnak bat datozenik.
Nolanahi ere, hizkuntzaren ikaskuntzaren osagaiak eta ibilbide posibleak kontuan hartuta, ondorio
orokor batzuk atera daitezke. Oro har, ikastetxeetan, hizkuntzaren irakaskuntza gizabanakoaren komunikazio-gaitasun
orokorrarekin loturiko helburuetan oinarritua izaten da (batez ere Lehen hezkuntzan),
edo ikasleak hizkuntza batean duen komunikazio-gaitasunarekin loturiko helburuetan oinarritua
(hamaika eta hamasei urte bitarteko ikasleei dagokienez); eta, aldiz, helduentzako ikastaroetan
(ikasle helduentzako edo lanean ari diren ikasleentzako ikastaroetan), hizkuntz jarduera espezifikoen
edo arlo jakin bateko ahalmen funtzionalaren arabera formulatzen dituzte helburuak. Lehenengo
kasuan, gaitasunak eraikitzeari eta garatzeari ematen zaio arreta, eta bigarrenean, testuinguru jakin
baten funtzionamenduarekin loturiko jardueretarako prestakuntzari. Hori guztia heziketa orokorrak,
batetik, eta hezkuntza espezializatu eta jarraituak, bestetik, dituzten funtzio bereizien ondorioa da. Bi
bide independente proposatu ordez, Erreferentzia Markoak horiek biak lotzeko ahalegina egiten du eta
elkarren osagarri izan behar luketela erakusten saiatzen da.
8.2 Kurrikulua diseinatzeko aukerak
8.2.1 Dibertsifikazioa, ikuspegi orokorraren baitan
Erreferentzia Markoak hiru orientazio nagusi hartzen ditu kontuan kurrikuluaren eztabaida gidatzeko:
1. Lehenik, kurrikuluari buruzko gogoeta hizkuntz dibertsifikazioa sustatzeko ikuspegi orokorraren
baitan txertatu beharra dago. Horrek esan nahi du edozein hizkuntzaren irakaskuntzan eta
ikaskuntzan kontuan hartu beharko litzatekeela, halaber, hizkuntza horrek hezkuntza-sistemako