Europako Erreferentzia Markoa - HABE

2 0 8
Ebaluazio sumatiboak nota batean edo maila batean laburbiltzen du probetxua ikastaroaren
amaieran. Ez da gaitasunaren neurketa bat, nahitaez; izan ere, ebaluazio batukaria, oro har, arauari
buruzko ebaluazioa da, une jakin batean egiten dena eta aprobetxamendua neurtzen duena.
Ebaluazio formatiboaren ezaugarri nagusia da ikaskuntza hobetzea duela helburua; eta alderdi kaskarrena,
berriz, atzeraelikaduraren metaforari atxikia izatea.
Atzeraelikadura gertatzeko, ezinbestekoa da hartzailea
a) arreta emateko moduan egotea, hots, arreta ematea, motibatuta egotea eta informazioa iristen
zaion moduarekin ohituta egotea;
b) informazioa hartzeko moduan egotea, hots, ez egotea informazioz gainezka eta informazioa
erregistratzeko, antolatzeko eta pertsonalizatzeko modua izatea;
c) informazioa interpretatzeko moduan egon behar du, hots, zer galdetzen zaion ulertzeko eta
kontrako ekintzarik ez egiteko adinako aurretiko ezagutza eta kontzientzia behar du; eta
d) informazioa integratzeko moduan egon behar du, hots, denbora, orientazioa eta baliabide
egokiak behar ditu informazio berriari buruz gogoeta egiteko, informazio hori integratzeko
eta, horren ondorioz, oroitzeko. Horrek esan nahi du nork bere burua gidatzeko halako gaitasuna
behar dela, eta, horretarako, ezinbestekoa da jarduera autonomo hori bideratzeko
prestakuntza, ikaskuntzaren gaineko kontrola eta jasotako atzeraelikaduraren arabera jarduteko
moldeak garatzea.
Ikaslearen prestakuntza edo formazio horri, kontzientzia-hartze horri, “ebaluazio formatiboa”
deritzo. Hainbat teknika erabil daitezke kontzientzia-hartzea bideratzeko, baina printzipio nagusietako
bat konparazioa da, hots, iritziaren (adibidez, ikasleak kontrol-zerrenda batetik zer egin dezakeen esatea)
eta errealitatearen (adibidez, kontrol-zerrendan agertzen den materiala benetan entzun eta benetan
ulertzen duen egiaztatzea) arteko konparazioa. DIALANGek horrela lotzen du autoebaluazioa azterketako
saioarekin. Teknika aipagarria da, orobat, lanaren laginak aztertzea –bai erakusgarri neutroak,
bai ikasleen erakusgarriak– eta ikasleak kalitatearen inguruko ezaugarriekin lotutako metahizkuntza
pertsonalizatua lantzera bultzatzea. Metahizkuntza horri esker beren lanaren jarraipena egin ahal izango
dute, puntu ahulak eta sendoak aurkitu eta norberak gidatutako ikaskuntza-kontratu bat formulatu
ahal izango dute.
Ebaluazio formatiboa edo diagnosi-ebaluazioak, oro har, berriki irakatsi diren edo aurki irakatsiko
diren alderdi linguistikoez eta trebetasunez dihardu, xehetasun handiz. Diagnosi-ebaluazioa egiteko,
5.2. atalean emandako zerrendak oso orokorrak dira praktikoak izateko; kasu bakoitzerako zehaztapena
(Plataforma, Atalasea, etab.) adierazi beharko litzateke. Nolanahi ere, hainbat mailatan gaitasunaz
bestelako alderdi batzuk deskribatzen dituzten deskribatzaile-eskalak (4. kapitulua) baliagarri izan daitezke
ahozko adierazpenaren ebaluaziotik eratorritako formazio-atzeraelikadura eskaintzeko.
Erreferentzia maila bateratuak ebaluazio sumatiboa egiteko egokiagoak direla irudi lezakeen arren,
ebaluazio sumatibotik eratorritako atzeraelikadura bera ere diagnosia egiteko egoki izan daiteke, eta,
beraz, formatiboa, DIALANG proiektuak dioenez.
9.3.6 Zuzeneko ebaluazioa/Zeharkako ebaluazioa
Zuzeneko ebaluazioan ebaluatu nahi den ikaslea benetan zer egiten ari den neurtzen da. Adibidez,
talde txiki bat zerbaiti buruz eztabaida egiten ari da, aztertzaileak behatu egiten die, ikasleen lana irizpide-zerrenda
batekin alderatzen du, saioak zerrenda horretako kategoria egokienekin alderatzen ditu
eta ebaluazioa egiten du.