Europako Erreferentzia Markoa - HABE

2 2 8
Formulazio negatiboak saihestean beste arazo bat sortzen da, hizkuntzaren komunikazio-gaitasunaren
ezaugarri batzuk ez direla batukariak. Zenbat eta gutxiago izan, hobe. Arazo horren adibiderik
garbiena batzuetan independentzia esaten zaiona da; hau da, ikaslea zenbateraino dagoen a) solaskideak
hizketa egokitzearen mende, b) argibideak eskatzeko aukeraren mende eta c) esan nahi duena formulatzeko
laguntza jasotzeko aukeraren mende. Puntu horiek sarritan agertzen dira era positiboan formulatutako
deskribatzaileei erantsitako egoeretan; adibidez:
“Gai da berari zuzenean hizkuntza estandarrean eta gai arruntei buruz hitz egiten diotena uler -
tzeko, baldin eta, tarteka, solaskideek esaten diotena errepikatzen edo berriz formulatzen badute.
Gai da elkarrizketa erraz eta arruntetan zuzenean eta mantso esaten zaiona ulertzeko, baldin eta
solaskidea laguntzeko prest baldin badago.”
edo:
“Aski erraz parte hartzen du elkarreraginean egoera egituratuetan eta elkarrizketa laburretan,
baldin eta behar izanez gero solaskideak laguntzen badio.”
• Zehaztasuna: Deskribatzaileek ataza zehatzak edo atazak egiteko trebetasun-maila zehatzak
deskribatu behar dituzte. Bi ideia nabarmendu behar dira zehaztasunari dagokionez. Batetik, saihestu
egin behar dela deskribatzaileen zehaztasunik eza, adibidez, “Gai da estrategia-sail egokia erabiltze -
ko”. Baina zer dira estrategiak Egokia, baina zertarako Nola interpretatu behar da “sail” hitza
Zehaztasunik gabeko deskribatzaileen arazoa da erraz irakurtzen direla, eta oso erraz onartzen direla,
baina gerta daiteke bakoitzak bere erara interpretatzea. Bestetik, 1940ko hamarkadan printzipio bat
ezarri zen: eskala bateko faseen arteko bereizketak ez luketela egon behar kuantifikatzaileen baitan,
adibidez “baten bat” edo “gutxi batzuk” jarri ordez, eskalaren goragoko hurrengo mailan beste batzuk
jartzearen baitan (“asko” edo “gehiena”; edo “oso zabala” edo “neurrikoa” ordez “ona”). Bereizketek
errealak behar dute izan, ez hitzezkoak bakarrik, eta horrek esan nahi du batzuetan ezin egin direla
bereizketa zehatz eta adierazgarriak.
• Argitasuna: Deskribatzaileek gardenak izan behar dute, eta hizkuntza ez espezializatuan idatziak.
Ulertzeko oztopo izateaz aparte, batzuetan gertatzen da itxuraz bikain den deskribatzaile bati
argot-ukitua kentzen zaionean, ezerezean geratzen dela esanahiaren aldetik. Bestalde, deskribatzaileek
sintaxi errazarekin egon behar dute idatzita, eta egitura esplizitua eta logikoa eduki.
• Laburtasuna: Eskala holistiko edo globalekin lotzen den pentsamendu-eskoletako bat, Estatu
Batuetan eta Australian erabiltzen dena, ustez ezaugarri nagusi direnak paragrafo luze batean era integratzailean
lantzen saiatzen dena. Eskala horiek zerrenda integratzaile baten bidez lortzen dute zehaztasuna.
Aztertzaileek maila jakin bateko ikasle tipikotzat jotzen dutenaren irudi zehatza azaltzea dute
xedea, eta, horregatik, oso deskribapen-iturri onak dira. Hala ere, ikusmolde horrek bi eragozpen ditu.
Lehenengoa, ez dagoela benetan indibiduo tipikorik. Ezaugarriak era desberdinetan lotzen zaizkio
elkarri; eta, bigarrena, ia ezinezkoa dela ebaluazio-prozesuan bi esaldi baino gehiagoko deskribatzaile
bati erreferentzia egitea. Jakina, badirudi irakasleek nahiago izaten dituztela deskribatzaile laburrak.
Deskribatzaile argigarriak lantzeko proiektuan, irakasleek arbuiatu edo zatitu egiten zituzten hogeita
bost hitz baino gehiagoko deskribatzaileak (gutxi gorabehera bi lerro, letra normalean).
• Independentzia: Deskribatzaile laburrek bi alde on dituzte. Lehenik, ziur aski errazago deskribatuko
dute jarrera bat: “Bai, pertsona honek badaki hori egiten”, erantzuterik bada. Beraz, deskriba-