Europako Erreferentzia Markoa - HABE

1 6 0
hizkuntzarteko aldakortasunaz eta hizkuntz aldaketaz baliatuta.
6.1.3.3 Hizkuntzaren eta ikaskuntza- eta erabilera-prozesuen kontzientzia garatzea
Gaitasun eleanitzak eta kulturanitzak hizkuntzaren eta komunikazioaren gaineko kontzientzia garatzen
laguntzen du, gizakiari atazak egiterakoan bere bat-batekotasunaz, eta, zehatzago, atazen dimentsio
linguistikoaz kontzienteagoa izaten eta dimentsio horiek kontrolatzen laguntzen dioten estrategia metakognitiboak
sustatzen ditu. Gainera, eleaniztasunaren eta kulturaniztasunaren esperientziak:
• aurretiko osagai soziolinguistikoak eta pragmatikoak baliatzen ditu, eta gehiago garatzen
ditu.
• hizkuntza desberdinen antolaketa linguistikoaren alderdi orokorra eta espezifikoa hobeto hautematen
laguntzen du (kontzientzia metalinguistiko moduko bat da, hizkuntzartekoa, edo, nolabait
esateko, “hiperlinguistikoa”).
• bere izaera dela eta, nola ikasi behar den jakiteko eta beste pertsona batzuekin eta egoera
berrietan harremanak izateko ahalmena hobetzen du.
Beraz, gaitasun eleanitzak eta kulturanitzak azkartu egin dezake, nolabait, esparru linguistikoko eta
kulturaleko geroko ikaskuntza. Hori horrela da, baita gaitasun eleanitza eta kulturanitza “desorekatua”
bada eta hizkuntza jakin bat “partzialki” bakarrik menderatzen bada ere.
Era berean, esan daiteke atzerriko hizkuntza eta kultura bat ezagutzeak ez duela esan nahi “jatorrizko”
hizkuntzari eta kulturari buruzko etnozentrismotik harago joatea nahitaez, eta alderantzizko
ondorioa ere izan dezakeela (ez da harritzekoa atzerriko hizkuntza baten ikaskuntzak eta kultura bate -
kiko harremanak izateak aurretiko ideiak eta estereotipoak indartzea, murriztu ordez), baina, aldiz,
hainbat hizkuntza ezagutzeak arazo hori saihesten eta ikaskuntza-potentziala aberasten laguntzen
duela.
Testuinguru horretan, garrantzi handia du hizkuntzen aniztasunarekiko errespetua sustatzeak eta
eskolan atzerriko hizkuntza bat baino gehiago ikastera bultzatzeak. Kontua ez da Europako historiako
garrantzi handiko une batean hizkuntz politika jakin bat hautatzea soilik. Ezta bi hizkuntza baino
gehiagotan gaitutako gazteei etorkizunerako aukera gehiago eskaintzea ere, nahiz eta horrek garrantzi
handia izan. Ikasleei honako hauetarako laguntza ematea da:
• beren identitate linguistiko eta kulturala eraikitzeko, norberarenaz bestelakoaren esperientzia
askotarikoa txertatuz.
• ikasteko ahalmena garatzeko, hainbat hizkuntza eta kulturarekin harremana izateak dakarren
esperientzia plural horren beraren bidez.
6.1.3.4 Gaitasun partziala eta gaitasun eleanitza eta kulturanitza
Ikuspegi honetatik ere, funtsezkoa da hizkuntza jakin bateko gaitasun partzialaren kontzeptua: ez da
printzipioz edo pragmatismoz atzerriko hizkuntza bat era mugatuan edo zatikatuan menderatzea, hura
aberastuko duen gaitasun eleanitzaren zati bat baizik. Esan behar da, halaber, gaitasun “partziala”,
gaitasun askotariko baten osagai dena, gaitasun funtzionala dela aldi beran, helburu mugatu eta
konkretu bati buruz.
Hizkuntza bateko gaitasun partzialak ulermenezko hizkuntz jarduerak har ditzake bere baitan
(adibidez, ahozko edo idatzizko ulermena nabarmenduz) eta aldi berean arlo jakin bati eta ataza