Europako Erreferentzia Markoa - HABE

1 8 8
ematen dio, helburuetan aldaketak negoziatzeko eta onartzeko, eta ulermena errazten dio, mantsoago
hitz eginez, gauzak errepikatuz eta zalantzak argituz.
• Solaskidearen hizkeraren ezaugarriak: adibidez, azentua, argitasuna, lastertasuna, koherentzia,
etab.
• Solaskideek elkar ikustea (aurrez aurreko egoeretan errazagoa da komunikazioa, eragile paralinguistikoei
esker).
• Solaskideen komunikazio-gaitasuna: atazaren gaiaz zenbat dakiten eta zer jarrera duten (hizkuntz
komunitate jakin baten arauekin ohituta dauden edo ez).
7.3.2.2 Harrera-atazen baldintzak eta mugak
Hauek dira ulermenezko atazen zailtasunean eragina duten baldintza eta mugak:
• ataza gauzatzeko laguntza
• testuen ezaugarriak
• eskatzen den emaitza-mota.
Ataza egiteko laguntza:
Hainbat eratako laguntza eskaintzeak testuak erraz ditzake. Adibidez, prestakuntza-aldi bat betetzeak
orientazioa eta aurretiko ezagutzak aktibatzeko aukera ematen du; ataza egiteko argibide xeheak emateak
gaizki-ulertuak ekiditen ditu; eta lana talde txikietan egiteak ikasleen arteko lankidetza bideratzeko
aukera ematen du.
• Prestakuntza-aldia: aurretiko entzumen, ikusmen, irakurketan itxaropenak sortzeak, oinarrizko
ezagutzak emateak, ikaskuntza sustatzeak eta zailtasun linguistikoak eragozteak, murriztu egiten
ditu ataza prozesatzeko zailtasunak, eta, horren ondorioz, atazarenak berarenak. Testuinguruari
loturiko laguntza ere baliagarria izan daiteke, adibidez testu jakin bati loturiko galderak ongi
prestatzea (kasu horretan, testu idatziaren aurretik jartzea litzateke egokiena) eta testuinguruari
buruzko pistak ematea, irudien bidez, laburpenen bidez, epigrafeen bidez, etab.
• Ataza gauzatzeko jarraibideak: jarraibideak errazak, egokiak eta nahikoak badira (ez informazio
gehiegi ez gutxiegi), zailagoa da nahasmena sortzea ataza egiteko prozedurei eta haren
helburuei dagokienez.
• Talde txikietan lan egitea: ikasle batzuentzat, mantso lan egiten duten ikasleentzat batez ere
(baina ez haientzat bakarrik), bana-banako lanak baino emaitza hobeak eman ditzake talde txikietan
lan egiteak –elkarlanean egingo baitira ahozko nahiz idatzizko ulermen-atazak–. Ikasleek,
taldeka lan eginez, elkarrekin egin ditzakete ataza prozesatzeko eragiketak, eta ulermenean oinarritutako
trukea bidera dezakete.
Testuaren ezaugarriak:
Ikasle jakin batentzat edo ikasle-talde jakin batentzat testu bat aukeratzerakoan hainbat eragile hartu
behar dira kontuan, adibidez, konplexutasun linguistikoa, testu-mota, diskurtsoaren egitura, tankera
fisikoa, testuaren luzera eta ikaslearentzat izan dezakeen interesa.
• Konplexutasun linguistikoa: sintaxia konplexuegia denean, arreta gehiegi bereganatzen du eta
ez dio uzten ikasleari edukiari behar den garrantzia ematen (adibidez esaldi luzeetan, menpeko
perpaus asko dituztenetan, ezeztapen anitzetan, esaldi anbiguoetan, esaldietan aurrekari edo erreferentzia
garbirik ez duten anaforikoak eta deiktikoak erabiltzean). Bestalde, testu errealak neurriz
gain soiltzeak zailtasuna areago dezake (erredundantziez gabetuta, edo testuaren esanahia
ulertzeko pistak kenduz gero).
• Testu-mota. Testuaren generoa edo haren arloa (eta oinarrizko ezagutza soziokulturalak) zein
diren jakiteak asko lagun diezaioke ikasleari testuen egitura eta edukia aurreikusten; eragin han-