Europako Erreferentzia Markoa - HABE

3 0
• Arloa gizarte-eragileek diharduten gizarte-bizitzako sektore-sail zabala da. Hemen, goragoko
sailkapen bat erabili da, eta hizkuntzaren ikaskuntzarako, irakaskuntzarako eta erabilerarako
egoki diren kategoria nagusiak bakarrik hartu dira kontuan: hezkuntza-arloa, lan-arloa, arlo
publikoa eta arlo pertsonala.
• Estrategia gizabanakoak bere buruari jartzen dion edo bete behar duen ataza bat gauzatzeko hautatzen
duen jarduera-ildoa da, jarduera-ildo antolatu, berariazko eta arautua.
• Ataza gizabanakoak emaitza jakin bat lortzeko beharrezko jotzen duen berariazko ekintza da,
arazo bati irtenbidea emateko, egiteko bat betetzeko edo helburu jakin bat lortzeko. Definizio
horren baitan ekintza asko sar daitezke; adibidez, armairu bat mugitzea, liburu bat idaztea, kontratu
baten negoziazioan baldintza jakin batzuk lortzea, karta-jokoan aritzea, jatetxe batean jatekoa
eskatzea, atzerriko hizkuntza bateko testu bat itzultzea edo eskolan talde-lanean egunkari bat
egitea.
Aipatu berri diren alderdi horiek hizkuntzaren erabilera- eta ikaskuntza-molde guztietan elkarri
lotuak direla onartzen badugu, orduan, honako alderdi hauekin guztiekin lotuta egongo da, nolabait,
hizkuntza erabiltzeko edo ikasteko ekintza oro: estrategiak, atazak, testuak, gizabanakoaren gaitasun
orokorrak, komunikazio-gaitasuna, hizkuntz jarduerak, prozesuak, testuinguruak eta arloak.
Era berean, ikaskuntzan eta irakaskuntzan, litekeena da helburua, eta, beraz, ebaluazioa, osagai edo
azpiosagai jakin batean oinarrituak izatea (orduan, gainerako osagaiak helburu bat lortzeko baliabide
izango dira; edo beste une batean gehiago sakondu beharreko alderdiak; edo egoera horretarako desegokiak).
Ikasleek, irakasleek, ikastaroen diseinatzaileek, material didaktikoaren egileek eta azterketak prestatzen
dituztenek ezinbestean dute zerikusia prozesu horrekin, hots, alderdi jakin bati heltzeko eta gainerako
alderdian zein neurritan eta nola kontuan hartu erabakitzeko prozesuarekin. (Hori guztia aurrerago
azalduko da, adibideen bitartez).
Nolanahi ere, garbi dago, irakaskuntza- eta ikaskuntza-programei sarritan egozten zaien helburua
komunikazio-trebetasuna garatzea izan arren (agian horixe delako ezaugarririk adierazgarriena ikuspegi
metodologikotik begiratuta), programa batzuk saiatzen direla hizkuntz jarduerak atzerriko hizkuntzan
era kualitatiboan eta kuantitatiboan garatzen; beste batzuek arlo jakin bati buruz dihardutela;
beste batzuek gaitasun orokor batzuk lantzen dituztela; eta, azkenik, beste batzuek estrategiak hobetzeko
apustua egiten dutela. “Dena lotuta dago” esateak ez du adierazi nahi helburuak bereizi behar ez
direnik.
Aurrez proposatu diren kategoria nagusi horietako bakoitzean azpikategoria batzuk bereizten dira,
horiek ere oso zabalak, baina aurreragoko kapituluetan aztertuko ditugu. Orain, gaitasun orokorren,
komunikazio-gaitasunaren, hizkuntz jardueren eta arloen osagaiak bakarrik aztertzen ari gara.
2.1.1 Gizabanakoaren gaitasun orokorrak
Hizkuntza baten ikasle edo erabiltzaileen gaitasun orokorrak (ikus 5.1. atala) ezagutza, trebetasuna,
gaitasun existentziala eta ikasteko gaitasuna dira.
Ezagutza, hots, ezagutza deklaratiboa (savoir, ikus 5.1.1. atala), esperientziatik (ezagutza enpirikotik)
eta ikaskuntza formalago batetik (ezagutza akademikotik) eratorritako ezagutza dela esan daiteke.
Gizabanakoen arteko komunikazioa denok munduaren ezagutza bera izatetik sortzen da.