You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
LAPYS LIDIUS Io.Thomas a Vezzano 156<br />
est actus charitatis ab iisdem theologis dicitur<br />
paenitentia perfectissima. 294<br />
11 - Dico VI - Detestatio peccati, deque eo dolor,<br />
quatenus est iniuria Deo illata,laesioque eius iuris,<br />
quod habet Deus, qua supremus auctor, qua finis<br />
ultimus et qua legislator ex intentione illud<br />
resarciendi vel servandi illaesum, est actus<br />
paenitentiae virtutis specialis ac distinctae ab<br />
aliis. 295<br />
Probo. Detestari peccatum sub hoc speciali motivo<br />
est actus honestissimus ac distinctus et nulla virtus<br />
detestatur illud sub hoc motivo, nisi paenitentia;<br />
quae enim? est igitur actus proprius virtutis<br />
specialis, quae paenitentia dicitur.<br />
12 - Dico VII. paenitentia haec actualis est iustitia<br />
quaedam hominis ad Deum. 296 Patet tum ex S.<br />
Thoma expresse dicente, quod paenitentia<br />
secundum quod est virtus, est pars iustitiae. 297 Tum<br />
etiam, quia paenitentia virtus non est virtus<br />
theologica, sed moralis, est vero ad alterum, nempe<br />
ad Deum, cuius ius resarcire, vel servare intendit<br />
illaesum. Inter virtutes autem morales sola iustitia<br />
est ad alterum. Paenitentia igitur, virtus quaedam<br />
iustitia est hominis ad Deum, idest pars iustitiae<br />
non subiectiva, sed potestativa. Hinc.<br />
13 - Dico VIII. Paenitentia habitus est virtus<br />
perficiens et inclinans habentem ad servandum ius<br />
Dei illaesum, vel si iam laesum sit per peccatum ad<br />
illud resarciendum.<br />
Probo: iustitia ut sic habet conservare ius cuiusque<br />
illaesum, vel illud resarcire iam laesum. At<br />
paenitentia est iustitia quaedam ad Deum; habet<br />
ergo ex sui propria natura hominem perficere, eum<br />
inclinando ad conservandum illaesum ius suum<br />
Deo, vel si laesum sit ad illud resarciendum. 298<br />
§ - LX<br />
Quaero III - An unus possit paenitentiam agere<br />
ac paenitere pro peccato alterius?<br />
Dico I. Potest unus honeste detestari peccatum<br />
commissum ab alio, deque eo dolere.<br />
1 - Probo. Peccatum a quocumque commissum sit<br />
est iniuria ac malum Dei. Supra §. praecedenti: a<br />
quocumque, ergo commissum sit, habet rationem<br />
summe detestabilis. Cur ergo unus iustus non<br />
294 Coninch, n.26; Palao, n.12.<br />
295 Aegidius, dub.4.<br />
296 Suarez, De paenitentia, disp.2, sec.2, n.1.<br />
297 Aegidius, dub.4, n.23; S. Thomas, 3.85.3. C.<br />
298 Vide Suarez, disp.2.<br />
Anzi dolersi del peccato in quanto è male verso<br />
Dio e di conseguenza in quanto è un atto di carità,<br />
dagli stessi teologi, è chiamata penitenza<br />
perfettissima.<br />
11 - In sesto luogo: la detestazione del peccato e il<br />
suo dolore, in quanto è ingiuria fatta a Dio e<br />
offesa di quel diritto che ha Dio, in quanto<br />
supremo autore, in quanto fine ultimo e in quanto<br />
legislatore, con l'intenzione di risarcirlo e<br />
conservarlo integro, è un atto della virtù<br />
particolare della penitenza e distinto dalle altre.<br />
Provo. Detestare il peccato per questo particolare<br />
motivo è un atto molto giusto e distinto e nessuna<br />
virtù lo detesta per questo motivo, se non la<br />
penitenza che è dunque l'atto proprio della virtù<br />
particolare, che si chiama penitenza.<br />
12 - In settimo luogo: la penitenza volontaria è<br />
giustizia dell'uomo verso Dio. E' evidente sia<br />
secondo S. Tommaso, quando dice che la<br />
penitenza in quanto virtù è parte della giustizia, e<br />
anche perché la penitenza virtù non è una virtù<br />
teologica, ma morale, è per l'altro, cioè per Dio, di<br />
cui intende risarcire il diritto e conservarlo<br />
integro. Inoltre, tra le virtù morali, solo la<br />
giustizia è per l'altro. La penitenza, dunque, in<br />
quanto virtù, è una certa giustizia dell'uomo verso<br />
Dio, cioè la parte di giustizia non soggettiva, ma<br />
potestativa. Da ciò.<br />
13 - In ottavo luogo: la penitenza in quanto<br />
disposizione è la virtù che guida e spinge colui<br />
che lo possiede a conservare integro il diritto di<br />
Dio, o, se fosse stato già leso dal peccato, di<br />
risarcirlo.<br />
Provo: la giustizia, in quanto tale, conserva<br />
integro il diritto di ognuno, o risarcisce quello già<br />
leso. Ora, la penitenza è la giustizia verso Dio; in<br />
quanto tale, dunque, per sua propria natura guida<br />
l'uomo, spingendolo a conservare integro il<br />
proprio diritto a Dio, o se leso di risarcirlo.<br />
§. LX<br />
Chiedo in terzo luogo: Uno può fare penitenza<br />
e pentirsi per i peccati altrui?<br />
In primo luogo: uno può giustamente detestare il<br />
peccato commesso da un altro e dolersi di esso.<br />
1 - Provo. Il peccato commesso da chiunque è<br />
un'ingiuria e offesa a Dio, come al paragrafo<br />
precedente: da chiunque, dunque, sia stato<br />
commesso, è ritenuto sommamente detestabile.