Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
salutis; satisfactio pro peccato proximi est omnino<br />
libera ac voluntaria; haec ergo satisfactio pro<br />
proximo recte dicitur paenitentia maior.<br />
14 - Denique quod haec paenitentia et satisfactio<br />
pro peccatis proximorum sit proprius finis<br />
Religionis Minimae, colligitur ex ipsa Regula. Sic<br />
enim incipit: huius ordinis Minimorum universi<br />
Fratres, salutis aeternae viam, regulam et vitam<br />
imitantes etc… Ecce finis Minimorum est imitari<br />
viam, regulam et vitam salutis aeternae. At quae est<br />
salutis aeternae via, regula et via, nisi Dominus<br />
Jesus Christus, qui dixit: ego sum via, veritas et<br />
vita? Ioannis 14. 330<br />
15 - Vera ergo, ac propria Fratris Minimi intentio<br />
debet esse imitari Christum eiusque exempla et<br />
actiones actibus suis exprimere et sicut ille<br />
ambulavit et ipse ambulare, i. Ioannis 2,6. At Christus<br />
ad hoc ambulavit et operatus est, ut homines salvos<br />
faceret peccatores, Deo placaret; ad hoc ait S.<br />
Thomas, Filius Dei carne assumpta, venit in<br />
mundum, ut pro peccato humani generis<br />
satisfaceret. Sic ergo Fratres Minimi, qui ex Regula<br />
pro scopo habent Christum imitari, habent etiam<br />
pro fine satisfacere pro peccatis hominum eo modo<br />
quo possunt, idest pro paena debita peccatis<br />
aliorum, iam misericorditer dimissis.<br />
At obiiciat quis. Ista maior paenitentia Minimorum<br />
est ipsa vita et abstinentia quadragesimalis; at haec<br />
non est finis, sed medium; est enim quoddam<br />
peculiare exercitium illius Ordinis; exercitium<br />
autem non est finis, sed medium, quia non propter<br />
se quaeritur, sed propter aliud, ut docet S. Thomas<br />
expresse. 331 Sic ista ergo maior paenitentia esse non<br />
potest finis proprius Ordinis Minimorum.<br />
16 - Respondeo: Vita et abstinentia quadragesimalis<br />
considerari potest primo, ut est moderativa<br />
corporalium virium et conducens ad observantiam<br />
trium votorum et ad quietius vacandum<br />
contemplationi et sic non est finis, sed medium.<br />
Considerari potest secundo, ut est satisfactoria in<br />
actu primo, seu ut est opus aptum exhiberi in<br />
satisfactionem. Consideratur etiam tertio, ut est<br />
satisfactoria in actu secundo, idest ut est solutio et<br />
extinctio obiectiva debiti paenae in eo, pro quo<br />
exhibetur actu et acceptatur a Deo. Certa enim est<br />
iuris regula, quod solutione eius, quod debetur,<br />
tollitur et extinguitur omnis obligatio. 332 Ut est<br />
satisfactoria in actu, primo, est veluti acquisitio<br />
pecuniae; ut satisfactoria in actu secundo est velut<br />
exbursatio et extinctio debiti. Dico ergo, vita et<br />
abstinentia quadragesimalis considerata ut<br />
satisfactio in actu secundo, sive solutio acceptata a<br />
- Traduzione da P. Vittorio Garau - 169<br />
necessaria per la salvezza; la soddisfazione per il<br />
peccato del prossimo è del tutto libera e<br />
volontaria; tale soddisfazione, dunque, per il<br />
prossimo giustamente si dice maggiore penitenza.<br />
14 - Infine, che la penitenza e la soddisfazione per<br />
i peccati del prossimo sia il fine proprio<br />
dell'Ordine dei Minimi si desume anche dalla<br />
Regola. Così, infatti, inizia: Tutti i Frati di<br />
quest'Ordine dei Minimi, che s'impegnano a<br />
seguire più da vicino la via, la regola e la vita<br />
della salvezza eterna… Ma qual è la via, la regola<br />
e la via della salvezza eterna, se non il Signore<br />
Gesù Cristo, che disse: Io sono la via, la verità e<br />
la vita? Gv. 14.<br />
330 Peyrinis, In Regulam §.I, q.I, n.3.<br />
331 S. Thomas, 2.2.188.6.C.<br />
332 Instit., Liber 3, tit.30, quibus modis tollatur obligatio.l.107, ff.de obligatione et solutio.<br />
15 - Pertanto, la vera e propria intenzione del frate<br />
Minimo deve essere imitare Cristo e tradurre i<br />
suoi esempi e azioni con i propri atti e camminare<br />
come camminava Lui, Gv.2,6. Ma Cristo per questo<br />
visse e operò, per salvare gli uomini peccatori, e<br />
placare Dio; per questo, dice S. Tommaso: Il<br />
Figlio di Dio, diventato carne, venne nel mondo,<br />
per soddisfare il peccato del genere umano. Così,<br />
pertanto, i frati Minimi che hanno per Regola di<br />
imitare Cristo, hanno anche come fine di<br />
soddisfare i peccati degli uomini, nel modo in cui<br />
possono, cioè soddisfare la pena dovuta per i<br />
peccati degli altri, per misericordia già rimessi.<br />
Ma, si obietterà. La maggiore penitenza dei<br />
Minimi è la stessa vita e astinenza quaresimale;<br />
ma questa non è il fine, ma un mezzo; è, infatti, un<br />
peculiare esercizio dell'Ordine; ma un esercizio<br />
non è il fine, ma un mezzo, poiché non viene<br />
cercato per se stesso, ma per qualcosa d'altro,<br />
come chiaramente insegna S. Tommaso. Così,<br />
dunque, la maggiore penitenza non può essere il<br />
fine proprio dell'Ordine dei Minimi.<br />
16 - Rispondo. La vita e l'astinenza quaresimale si<br />
possono considerare, in primo luogo, come<br />
moderative delle forze corporali e conducono<br />
all'osservanza dei tre voti e ad un più tranquillo<br />
dedicarsi alla contemplazione, e così non è il fine,<br />
ma un mezzo. Si può considerare, in secondo<br />
luogo, come espiatoria in actu primo o come<br />
opera conveniente alla soddisfazione. Si può<br />
considerare anche in un terzo modo: come<br />
espiatoria in actu secundo, cioè come soluzione e<br />
estinzione obiettiva del debito della pena in colui<br />
per il quale viene offerta e accettata da Dio.<br />
Sicura, infatti è la norma del diritto, che con la sua<br />
soluzione, ciò che è dovuto viene tolto e estingue<br />
ogni obbligo. In quanto è espiatoria in actu primo<br />
è come l'acquisto di soldi; in quanto espiatoria in<br />
actu secundo è come l'esborso e l'estinzione del<br />
debito. Affermo, pertanto: la vita e l'astinenza