Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

3.1.6.3 Motivering
Voor de wijziging van de Tabakswet in 2002, die resulteerde in de bestuurlijke boete, werd over‐
treding van deze wet alleen strafrechtelijk gehandhaafd via het stelsel van de WED. De introduc‐
tie van de bestuurlijke boete wordt met verschillende argumenten onderbouwd. Allereerst was
het toenmalige kabinetsbeleid gericht op een versterking van de bestuurlijke handhaving. 59
Handhaving van bestuursrechtelijke wetgeving zou primair de verantwoordelijkheid zijn van de
bestuursorganen die met de uitvoering zijn belast. Dit idee van het primaat van de bestuurlijke
handhaving heeft tot de ontwikkeling van nieuwe handhavingsinstrumenten geleid, waaronder
de bestuurlijke boete. Na het rapport van de Commissie voor de toetsing van wetgevingspro‐
jecten is de regering tot de conclusie gekomen dat diverse geboden en verboden bij of krach‐
tens de Tabakswet voor handhaving door bestuurlijke boeten in aanmerking komen. Overtre‐
ding van de voorschriften uit de Tabakswet pleegt in de regel geen letsel aan personen of scha‐
de aan goederen toe te brengen, noch een direct gevaar daarvoor op te leveren. Voor een ver‐
oordeling door de strafrechter op deze grond is slechts zelden aanleiding. Tevens werd echter
geconstateerd dat voor een aantal delicten het strafrecht moeilijk gemist kan worden. De WED
blijft daarom van toepassing op de Tabakswet, omdat de meeste overtredingen uit economische
motieven geschieden. Een ander argument voor invoering van de bestuurlijke boete was de
overbelasting van het strafrechtelijk apparaat. Het OM bleek niet altijd even optimaal te kunnen
reageren waar het ging om grote aantallen overtredingen die een aanzienlijke mate van tech‐
nisch inzicht op het gebied van levensmiddelen en niet‐levensmiddelen vereisten. Bovendien
verstreek er in de strafrechtelijke handhavingspraktijk tussen het moment van geconstateerde
overtreding en uiteindelijke afdoening door een vonnis van de economische politierechter veel
tijd. Van een lik‐op‐stuk‐beleid kwam aldus weinig terecht. Invoering van de bestuurlijke boete
in de Tabakswet moest dan ook de handhaving van de wet, en de daarop gebaseerde wettelijke
voorschriften, versterken. 60
De bijlage kent drie categorieën overtredingen. Deze indeling is reeds bij de invoering
van de bestuurlijke boete in de Tabakswet gemaakt. Bij de omschrijving in de bijlage van de ver‐
schillende overtredingen is door de wetgever gestreefd naar een zo uitputtend mogelijke op‐
somming van alle in de praktijk voorkomende handelingen en gedragingen welke strijd opleve‐
ren met de artikelen uit de Tabakswet. Daartoe is een beroep gedaan op de Inspectie Waren en
Veterinaire Zaken (Inspectie W&V) die met het OM zogenoemde ‘transactielijsten’ heeft opge‐
steld. Op deze lijsten staat ook de hoogte van het transactiebedrag per soort overtreding ge‐
noemd. 61 De omschreven handelingen en de bijbehorende bestuurlijke boetebedragen zijn aldus
geïnspireerd op deze reeds bestaande ‘transactielijsten’.
Per soort overtreding wordt in de bijlage de daarop gestelde bestuurlijke boete vermeld.
De hoogte van de boete verschilt al naar gelang de aard en ernst van de overtreding. De maxi‐
male boetehoogte bedroeg oorspronkelijk f 10.000. Dit bedrag werd door de wetgever als rede‐
lijk gezien, gelet op de aard en de ernst van de overtredingen die voor afdoening door middel
van een bestuurlijke boete in aanmerking komen. Is de overtreding zodanig ernstig dat een ho‐
gere boete op haar plaats is, dan dient strafrechtelijke vervolging te worden ingesteld. 62
Bij Besluit van 3 september 2002 is de bijlage bij de Tabakswet opnieuw vastgesteld.
Nieuw is dat binnen de categorie A twee regimes worden onderscheiden: een voor fabrikanten,
groothandelaren en importeurs van tabaksproducten en eigenaren en exploitanten van tabaks‐
59 Zie bijvoorbeeld de nota ‘In juiste verhouding’, Kamerstukken II 1995/96, 24 802, nrs. 1‐2.
60 Kamerstukken II 1998/99, 26 472, nr. 3, p. 14‐16.
61 Kamerstukken II 1998/99, 26 472, nr. 3, p. 23.
62 Kamerstukken II 1998/99, 26 472, nr. 3, p. 23.
28