Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

Wanneer men de gemiddelden vergelijkt, dan valt op dat het rechtsgoed dat wordt gekarakteri‐
seerd als individuele vrijheid en integriteit, met hogere boetes wordt bedreigd dan het rechts‐
goed dat is aangeduid als algemene veiligheid en integriteit. De relatief lage gemiddelde boete
voor de bescherming van de algemene veiligheid en integriteit wordt bepaald door de relatief
lage boetes in de Wahv, de Awr en de AOW. Dat neemt niet weg dat er wel een verschil in boe‐
tehoogte lijkt te bestaan. Wanneer men de boetestelsels die beide rechtsgoederen beschermen
buiten beschouwing laat en alleen kijkt naar de ‘zuivere’ boetestelsels, dan valt immers op dat
de boetestelsels die uitsluitend de individuele vrijheid en integriteit beschermen, voorzien in
een maximale boete van € 450.000, terwijl voor de boetestelsels die uitsluitend de algemene
veiligheid en integriteit beschermen, de maximale boete gemiddeld € 188.755 bedraagt.
Meer in het algemeen valt immers ook op dat de maximale boetes die zich richten op de
bescherming van een eerlijke markt (Mededingingswet, Telecommunicatiewet, Mediawet 2008)
aanmerkelijk hoger zijn dan de boetes die zich richten op een belang dat is omschreven als ‘soli‐
dariteit’ (AOW, Awr). Het ligt in de rede dat dit verschil niet zozeer te maken heeft met de aard
van het delict, oftewel de aanduiding van het rechtsgoed, maar vooral met de aard van de over‐
treder (zie verderop).
4.2.2.2 Europese invloed
Een vervolgvraag is of een Europese dimensie van invloed is op de boetehoogte. Het kan zijn dat
de Europese regels een strikt handhavingsbeleid, met daarbij een hoge boete, voorschrijven. De
volgende tabel heeft hiervan een beeld. In deze tabel zijn uitsluitend de boetestelsels opgeno‐
men die betrekking hebben op de markt. Nagegaan is of de boetestelsels (ook) zien op de hand‐
having van Europese regels.
Tabel 3: Ziet het boetestelsel ook op de handhaving van regels uit het Europese recht?
geen handhaving wel handhaving
Europese regels Europese regels
AOW € 2.269
Geneesmiddelenwet € 450.000
Wahv € 340
Awr (verzuim) € 4.920
Wav € 45.000
Tabakswet € 450.000
Whc € 450.000
Telecommunicatiewet € 450.000
Mededingingswet € 450.000
Arbeidstijdenwet € 45.000
Mediawet 2008
Wft
€ 225.000
Gemiddelde € 2.299 € 729.444
Spreiding (min‐max) € 340 ‐ € 4.920 € 45.000 ‐ € 4.00.000
De tabel illustreert dat boetestelsels die (ook) zien op de handhaving van Europese regelgeving
gemiddeld aanmerkelijk hogere maximale boetes bevatten dan zuiver nationaalrechtelijke boe‐
testelsels.
Het belang van de Europese dimensie blijkt ook uit de parlementaire geschiedenis. Met
name in de toelichting op de Mededingingswet wordt uitdrukkelijk verwezen naar de boete die
door de Europese Commissie kan worden opgelegd. Dit heeft geresulteerd in het vaststellen van
het wettelijk maximum van f 1.000.000. 2 Ook de omzetgrens van 10% is ontleend aan de grens
die in het Europese mededingingsrecht geldt voor de bevoegdheid van de Europese Commissie. 3
Voor de overige regelingen is het, tot dusverre, niet bekend of bij het bepalen van de boete‐
hoogte rekening is gehouden met Europese bevoegdheden. In het vervolg van het onderzoek
kan eventueel, door gebruik van andere onderzoeksmethoden, worden achterhaald of het
2 Kamerstukken II 1995/96, 24 707, nr. 3, p. 86.
3 Kamerstukken II 1996/97, 24 707, nr. 6, p. 83‐84.
4