Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

kader zijn de boetes afkomstig van de NMa. De hoogte van deze boetes is geïnspireerd door het
Europese mededingingsrecht. Het gaat om bedragen die aanzienlijk hoger liggen dan naar de
huidige stand van zaken in het strafrecht opgelegd kunnen worden, waarmee meteen is ver‐
klaard waarom voor bestuurlijke beboeting in plaats van voor strafrechtelijke afdoening is geko‐
zen.
Opmerkelijk is dat dit verschil tussen strafrecht en bestuursrecht niet incidenteel is.
Weliswaar zou het kunnen zijn dat in de praktijk van het bestuursrecht boetes worden opgelegd
die even hoog zijn als of zelfs lager zijn dan in het strafrecht gebruikelijk is, maar aanwijzingen
dat dit in de praktijk inderdaad het geval is, ontbreken. Dat het verschil in boetehoogte zich ook
voordoet waar het gaat om gelijksoortige (ordenings)delicten, laat zich verklaren door het gege‐
ven dat bestuurlijke boetes ad hoc in bijzondere wetten worden geïntroduceerd, zodat zich
minder systeemfactoren doen gelden dan in het strafrecht (denk ook aan art. 23 Sr). Een derge‐
lijke verklaring impliceert nog geen rechtvaardiging voor het verschil. Argumenten van rechts‐
eenheid pleiten er juist tegen. Deze argumenten klemmen te meer omdat, zoals hierboven uit‐
een werd gezet, het straf‐ en bestuursrecht sterk naar elkaar toegroeien. Er is naar ons idee dan
ook veel voor te zeggen om meer eenheid in het ordeningsstrafrecht en het bestuursrecht als
geheel na te streven.
Naar meer eenheid: wettelijke maatregelen
Na de voorgaande uiteenzettingen ligt een aantal onderwerpen die zich lenen voor nadere af‐
stemming tussen het ordeningsstrafrecht en het bestuursrecht welhaast voor het grijpen. Voor
wat betreft wettelijke maatregelen kan gedacht worden aan het volgende:
- Afstemming van de boetehoogte. De meest adequate manier is dat het bestuurs‐
recht op dit punt aansluit bij de strafrechtelijke boetecategorieën van artikel 23 lid 4
Sr, met dien verstande dat deze boetecategorisering wordt gewijzigd. Met dit laat‐
ste wordt gedoeld op flexibilisering, waardoor in het strafrecht met name in geval
van (grote) bedrijven hogere – met bestuursrechtelijke boetes vergelijkbare – boe‐
tes kunnen worden opgelegd, en de verhoging niet beperkt behoeft te blijven tot
het opleggen van een boete van de naasthogere categorie. Deze flexibilisering is in
het kader van het strafrecht wenselijk, en zelfs noodzakelijk in het belang van meer
eenheid in beide rechtsgebieden gezamenlijk.
- Bij wijze van richtsnoeren en voorbeelden valt in het licht van de onderzoeksbevin‐
dingen te denken aan de volgende aansluiting bij de (aangepaste) strafrechtelijke
categorisering:
- Mulderzaken: eerste categorie, € 380;
- Schending administratief voorschrift door natuurlijk persoon: tweede cate‐
gorie, € 3.800;
- Schending administratief voorschrift door rechtspersoon: derde categorie, €
7.600 (niet nodig wanneer art. 23 (lid 9) Sr van overeenkomstige toepassing
zou worden verklaard);
- Veiligheid, gezondheid (arbeidsomstandigheden, geneesmiddelen, waren,
tabak, etc.): vierde, € 19.000, of vijfde categorie, € 76.000;
- Verstoring marktwerking (mededinging, etc.): zesde categorie, € 760.000, en
hoger (afhankelijk van omzet en voordeel).
- De betekenis van recidive voor de hoogte van de boete. Afzonderlijke, maar over‐
eenkomstige bepalingen in het strafrecht en het bestuursrecht dan wel een bepaling
in de Awb waarin een strafrechtelijke regeling van overeenkomstige toepassing
wordt verklaard. In het laatste geval zou, uitgaande van artikel 43a Sr, de recidive‐
21