Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

mee een onderscheid heeft willen maken tussen lichte overtredingen, die bestuursrechtelijk
zouden moeten worden afgedaan, en zware overtredingen, waarvoor het strafrecht het aange‐
wezen instrumentarium vormt. Strafvervolging komt slechts aan de orde in geval van ernstige
belastingfraude. 11
Bijzondere voorwaarden kunnen ook gelden indien de strafrechtelijke handhaving is ge‐
baseerd op de WED. De Arbeidstijdenwet kent bijvoorbeeld in artikel 11:3 een opsomming van
bepalingen die via de WED strafbaar worden gesteld, waarbij als extra voorwaarde geldt dat het
moet gaan om overtreding van het verbod van kinderarbeid indien een kind bij het verrichten
van die arbeid slachtoffer is van een ongeval dat ernstig lichamelijk of geestelijk letsel of de
dood ten gevolge heeft of “indien redelijkerwijs te verwachten is dat de hiervoor genoemde
gevolgen aan het verrichten van arbeid zijn verbonden” (art. 11:3 lid 2 Atw). In artikel 11:3 lid 3
Arbeidstijdenwet worden de overtredingen van de arbeids‐ en rusttijdenvoorschriften in de
vervoerssector als strafbaar feit aangemerkt, indien de “verkeersveiligheid ernstig in gevaar”
wordt gebracht. In deze gevallen vormt de gevaarzetting of het zich voorgedane ongeval de
reden om over te schakelen naar het strafrecht.
4.2.5.3 Vergelijking bestuurlijke boetes en strafrechtelijke sancties
De afstemming tussen het bestuursrecht en het strafrecht is in het bijzonder interessant waar
het de hoogte van de boete betreft. Uit de bijzondere regels ten aanzien van de overgang van
het bestuursrecht en het strafrecht rijst het beeld dat het strafrecht wordt beschouwd als aan‐
vulling: als ultimum remedium voor hardnekkige overtreders. Strafrecht is immers vooral aan‐
gewezen bij strafverzwarende omstandigheden, zoals recidive. Het is dan interessant om de
boetehoogte in het bestuursrecht te vergelijken met de maximale sanctiezwaarte in het straf‐
recht. Deze vergelijking is in de volgende tabel weergegeven. De tabel bevat een vergelijking
van de maximale boetes. Daarnaast is de maximale andere strafrechtelijke sanctie, waaronder
vrijheidsstraffen, weergegeven.
Tabel 9: Welke sancties gelden in het strafrecht ten aanzien van dezelfde delicten?
Bestuursrecht Strafrecht
max boete max boete overige sancties
Geneesmiddelenwet € 450.000 € 76.000 gev.straf van 6 jr/taakstraf
Awr € 4.920 € 76.000
gev.straf van 6
Wav (rechtspersoon) € 45.000 € 19.000 hechtenis van 6 mnd/taakstraf
Tabakswet € 450.000 € 19.000 hechtenis van 6 mnd/taakstraf
Telecommunicatiewet € 450.000
€ 76.000 gev.straf van 6 jr/taakstraf
Arbeidstijdenwet € 45.000 € 19.000 hechtenis van 6 mnd/taakstraf
Wft € 4.000.000 € 19.000 gev straf 2 jaar/taakstraf
* Ten aanzien van een misdrijf uit artikel 69 Awr kan maximaal de 4 e of 5 e geldboetecategorie van artikel 23 Sr worden opgelegd, of,
indien dit bedrag hoger is, ten hoogste eenmaal het bedrag van de te weinig geheven belasting. Hoe hoog dit laatste bedrag kan
oplopen is onbekend, vandaar dat deze variatie van de sanctie in de tabel is weggelaten.
** Voor de misdrijven van artikel 69 Awr gelden verschillende maximale strafrechtelijke sancties. De meeste feiten kunnen maxi‐
maal worden bestraft met 4 jaar gevangenisstraf of een geldboete van de 4 e categorie, maar ten aanzien van een enkel voorschrift is
vastgelegd dat deze kan worden bestraft met 6 jaar gevangenisstraf of een geldboete van de 5 e categorie.
Opvallend is dat bij een samenloop van bestuursrechtelijke en strafrechtelijke sancties de be‐
stuursrechtelijke maximale boete hoger is dan de maximale boete die in het strafrecht kan wor‐
11 Kamerstukken II 1993/94, 23 470, nr. 3, p. 20.
11