Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

Geneesmiddelenwet ja nee nee
Wahv nee nee nee
Awr (verzuim) ja ja nee
Awr (vergrijp) ja ja ja
Wav ja nee nee
Tabakswet ja nee nee
Whc ja nee nee
Telecommunicatiewet ja nee ja
Mededingingswet ja nee ja
Arbeidstijdenwet ja nee nee
Mediawet 2008 ja nee ja
Wft ja nee ja
De tabel laat zien dat vrijwel alle boetestelsels zien op de handhaving van voorschriften waar‐
mee financieel voordeel kan worden behaald. Dit is alleen anders voor de Wahv: verkeersover‐
tredingen leiden niet (direct) tot financieel gewin.
Alleen voor de Awr en de AOW voorziet het wettelijk stelsel in een verplichte ontneming
van dat voordeel. Het valt daarbij op dat in beide gevallen de overheid de benadeelde partij is.
Schending van de inlichtingenplicht kan leiden tot een onterechte uitkering; schending van de
belastingwetgeving tot een te lage aanslag. In beide gevallen is het de overheid die het nadeel
ondervindt.
Voor een aantal van de overige wetten geldt dat dit voordeel (ook) is verdisconteerd in
de bepaling van de boetehoogte. Voor een aantal andere wetten (Wav, Geneesmiddelenwet,
Tabakswet, Arbeidstijdenwet) voorziet de wetgever niet in een differentiatie waarbij rekening
wordt gehouden met de omvang van het voordeel dat met de overtreding is verkregen. Wellicht
vindt deze verrekening in het beleid plaats (zie verderop).
De relevantie van het behaalde voordeel, de verplichte terugvordering, dan wel de verdisconte‐
ring van het voordeel in de boetehoogte, kan ook worden geïllustreerd aan de hand van de ge‐
middelde boetehoogte. De gemiddelde boetehoogte, inclusief de variatie, is afgebeeld in tabel
7.
Tabel 7: Gemiddelde boetehoogte, profijt, voordeelsontneming en boeteberekening
ja nee
Profijt behaald met de overtreding?
gemiddeld (n) € 597.472 (11) € 340 (1)
spreiding (min‐max) € 2.269 ‐ € 4.000.000 € 340
Verplichte terugvordering?
gemiddeld (n) € 3.595 (2) € 729.444 (9)
spreiding (min‐max) € 2.269 ‐ € 4.920 € 45.000 ‐ € 4.000.000
Profijt onderdeel boeteberekening?
gemiddeld (n) € 855.365 (6) € 288.000(5)
spreiding (min‐max) € 2.269 ‐ € 4.000.000 € 45.000 ‐ € 450.000
Het beeld dat uit de steekproef rijst, past bij de veronderstelling: indien profijt kan worden be‐
haald, is de boetehoogte hoger. Daarnaast geldt dat de boetehoogte lager is indien dat profijt
kan worden afgeroomd, bijvoorbeeld door een terugvordering of andere vorm van gedwongen
herstel. Indien het behaalde profijt onderdeel uitmaakt van de boeteberekening is de maximale
boetehoogte (logischerwijs) hoger. Dit geldt met name voor de boetestelsels die zien op de
handhaving van een eerlijke markt. Eventueel voordeel wordt in de boete meegewogen. Daarbij
bieden juist deze stelsels de mogelijkheid van een civiele procedure door de benadeelde par‐
tij(en). Er zijn dus meerdere mogelijkheden, buiten de herstelsanctie of de bestuurlijke boete,
om het profijt weg te nemen.
overtreding, de ten onrechte betaalde uitkering wordt teruggevorderd en er een sanctie wordt opgelegd. Die sanctie, in de vorm van een boete of
maatregel, loopt op tot het volledige bedrag aan toegeëigend voordeel, oftewel: 100% van het fraudebedrag (nu is dat 10%). Bij een herhaalde over‐
treding wordt wederom de terugvordering gecombineerd met een boete én de betrokkene wordt voor vijf jaar uitgesloten van de rechten en voorzie‐
ningen waarop de overtreding heeft plaatsgevonden.
8