Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

categorieën lijken het sterkst op het strafrechtelijke systeem en laten het boeteopleggende
bestuursorgaan enige ruimte om in concrete gevallen te bepalen welke boetehoogte het meest
passend is gelet op de geconstateerde overtreding. Ook voor deze bandbreedtes of boetecate‐
gorieën geldt dat deze zowel in de wet zelf kunnen zijn onderscheiden, als in het beleid of de
beleidsregels van het boeteopleggende bestuursorgaan kunnen zijn gedefinieerd. In vergelijking
tot de boetestelsels met een feitcodering is de voorspelbaarheid ten aanzien van de hoogte van
de boete minder groot indien het boetestelsel bestaat uit een bandbreedte of boetecategorie.
De fixatie is immers beperkt tot een richtbedrag, dat doorgaans als hoogst mogelijke boete
geldt en waarbij omstandigheden van het geval ertoe kunnen leiden dat een lagere boete wordt
opgelegd.
De derde categorie van fixatiemethodes betreft de rekensom. Bij de rekensom wordt de
boetehoogte bepaald door een aantal op voorhand onbekende grootheden. Gedacht kan wor‐
den aan het behaalde profijt, zoals de betrokken omzet of de ten onrechte verkregen uitkering.
Indien de fixatie bestaat uit een rekensom, dan is de hoogte van de boete in beginsel naar beide
kanten (zowel naar boven als naar beneden) onduidelijk. Er is immers geen richtbedrag dat als
maximum wordt gehanteerd. Ook voor de rekensom geldt dat deze zowel in de wet als in beleid
kan zijn voorgeschreven.
De genoemde categorieën kunnen worden beschouwd als oplopend van zeer strikt naar
aanmerkelijk minder gefixeerd. Binnen de rekensom heeft het bestuursorgaan immers aanmer‐
kelijk meer ruimte om factoren mee te wegen die de hoogte van de boete uiteindelijk bepalen.
Voor zover een boetestelsel bestaat uit een combinatie van technieken (bijvoorbeeld: rekensom
binnen een bandbreedte), geldt de meest gefixeerde variant (in dit geval: de rekensom) als de
maat voor de fixatie.
In de onderstaande tabel is weergegeven of de geselecteerde boetestelsels gefixeerd
zijn en zo ja, hoe deze fixatie is vormgegeven (feitcodering, boetecategorie, rekensom). De tabel
geeft tevens weer waar deze fixatie is te vinden (in de wet of in beleid). Indien meerdere tech‐
nieken samenvallen (bijvoorbeeld: rekensom binnen bandbreedte),
Tabel 18: Fixatie, fixatietechniek en grondslag
fixatie? fixatietechniek bron
AOW ja rekensom wet
Geneesmiddelenwet ja feitcodering wet
Wahv ja feitcodering wet
Awr (verzuim) ja feitcodering beleid
Awr (vergrijp) ja rekensom beleid
Wav ja feitcodering beleid
Tabakswet ja feitcodering wet
Whc nee ‐ ‐
Telecommunicatiewet ja rekensom beleid
Mededingingswet ja rekensom beleid
Arbeidstijdenwet ja feitcodering beleid
Mediawet 2008 ja bandbreedte beleid
Wft ja bandbreedte wet
Alleen de Whc kent totaal geen fixatie: het stelsel volstaat met het noemen van een boete‐
maximum, waarbinnen het bestuursorgaan zelf de boete moet vaststellen. Voor alle overige
boetstelsels geldt dat voorzien is in een vorm van fixatie. De mate van fixatie varieert, net als de
bron van de fixatie (beleid of wet).
Ten aanzien van de samenhang tussen de fixatietechniek en dus de mate van fixatie en
de bron waarin die fixatie vorm krijgt (wet of beleid), valt op dat indien de wetgever de boete‐
hoogte fixeert, vaker gekozen wordt voor een feitcodering en minder vaak voor een rekensom.
Voor zover het boetestelsel afhangt van fixatie in beleid of beleidsregels, wordt zowel gekozen
voor een feitcodering als voor een rekensom.
Tabel 19: Fixatie en grondslag
grondslag
fixatietechniek wet beleid
feitcodering 60 % 43 %
21