Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

dat alles haaks op de vaststelling dat de overheid voor de handhaving van ordeningswetgeving
primair op zichzelf is aangewezen en in die zin dus een zorgplicht heeft met het oog op het al‐
gemeen belang. Met deze ‘pakkansconstructie’ wordt de verantwoordelijkheid voor de handha‐
ving van de desbetreffende wetgeving op de keper beschouwd deels doorgeschoven naar de
overtreder zelf. Dat staat op gespannen voet met het uitgangspunt dat een burger niet aan zijn
eigen veroordeling hoeft mee te werken.
Dat alles geldt tot op zekere hoogte ook voor de ‘high trust level’ benadering, die er in
het kort op neer komt dat de overheid er (groot) vertrouwen in heeft, althans dat uitstraalt, dat
burgers hun plichten (bijvoorbeeld bepaalde meldingsplichten) zullen vervullen. Als echter blijkt
dat burgers dat vertrouwen beschamen, worden ze extra zwaar bestraft. In wezen komt dat
overeen met de hierboven besproken pakkansconstructie en het is dan ook de vraag of deze
benadering niet eveneens rechtens ontoelaatbaar is.
2.6.3 Selectie van relevante straftoemetingsfactoren ten behoeve van
een boetestelsel voor ordeningswetgeving, op basis van de straf‐
rechtelijke straftoemetingspraktijk
Op basis van de analyse van de strafrechtelijke straftoemetingspraktijk, en met name op basis
van de analyse van de OM‐richtlijnen die specifiek betrekking hebben op de handhaving van
ordeningswetgeving, kan nu een selectie worden gemaakt van ‘primaire’ factoren die relevant
kunnen worden geacht voor een boetestelsel voor ordeningswetgeving. Allereerst is aanstonds
duidelijk dat meerdere factoren van het in § 2.6.1 gegeven uitgebreide overzicht van relevante
factoren voor het ‘commune’ strafrecht voor de ordeningswetgeving van ondergeschikt belang
zijn. Dit betreft onder meer bepaalde subjectieve factoren en factoren als de wijze van uitvoe‐
ring van het delict en bijvoorbeeld onvoltooide delicten. Van andere factoren kan worden ge‐
zegd dat ze in de context van de ordeningswetgeving weliswaar van belang kunnen zijn, maar
alleen op een of enkele deelgebieden of onder bijzondere omstandigheden. Dit geldt bijvoor‐
beeld de factor de persoon van het slachtoffer. Hoewel beide factoren op de achtergrond eigen‐
lijk altijd een rol spelen, kan voorts nog worden gedacht aan de factoren generale en speciale
preventie. Daarnaast wordt wel verdedigd dat de pakkans beschouwd kan worden als relevante
factor voor een boetestelsel in het kader van de ordeningswetgeving.
Gelet op onder meer de in § 3.4 vermelde beleidsregels met betrekking tot de handha‐
ving van ordeningswetgeving, zijn in het kader van deze wetgeving in elk geval de volgende fac‐
toren van meer structureel belang: 122
- De aard en ernst van het delict.
- De persoon van de dader (type normadressaat; het al dan niet zijn van professional;
individuele onderneming of deel uitmakend van een concern; werkgever van een
klein, middelgroot of groot bedrijf; draagkracht).
- Het profijt (behaald voordeel).
- Recidive.
- Herstel van de gevolgen.
122
Dit overzicht van factoren komt sterk overeen met die van de Kabinetsnota over de uitgangspunten bij de keuze van een sanctie‐
stelsel (Kamerstukken I, 2008/09, 31 700 VI, D, p. 12):
‐ De ernst van de overtreding, uit te drukken in de mate waarin deze gevaar oplevert voor te beschermen maat‐
schappelijke waarden, dan wel feitelijk schade veroorzaakt (vermogensschade, lichamelijk letsel, geestelijk leed);
‐ Het teniet doen van het voordeel dat met de normschending wordt behaald;
‐ De doorbreking van een patroon van overtredingen (waar in hoge mate «recidive» dreigt);
‐ Het rekening houden met de draagkracht: de impact van straf op de (jongere, volwassen) persoon of onderneming
(kleinbedrijf tot multinational).
61