Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

handhaven van Europese regels wel of niet invloed heeft op de hoogte van het wettelijk maxi‐
mum.
4.2.2.3 Tussenconclusie: rechtsgoed en boetestelsel
Uit de vergelijking van de boetestelsels blijkt dat het rechtsgoed dat met het boetestelsel wordt
beschermd wel degelijk doorwerkt in de in de wet genoemde maximale boete. Enerzijds voor‐
zien de boetestelsels die zich richten op de bescherming van individuele veiligheid en individue‐
le integriteit gemiddeld in een hogere maximale boete dan de boetestelsels die zich richten op
de bescherming van het collectieve belang van veiligheid en integriteit. Hierbij moet wel worden
aangetekend dat in de laatste categorie boetestelsels zijn opgenomen waarbij de groep over‐
treders voornamelijk bestaat uit natuurlijke personen. De boetestelsels waarbij de overtreders
(ook) bestaan uit rechtspersonen en waarbij het meer specifieke regels betreft die zich richten
op een eerlijke markt, bevatten juist wel hoge wettelijke boetemaxima.
De vergelijking illustreert ook de relevantie van de Europese dimensie. Regels die zuiver
nationaalrechtelijk zijn, worden gemiddeld met een lagere bestuurlijke boete gehandhaafd dan
de regels die (ook) een Europeesrechtelijke herkomst hebben. Hierbij moet echter (wederom)
worden opgemerkt dat de regels met een Europese dimensie zich voornamelijk richten op de
bescherming van de markt. Dit bepaalt (deels) de aard van de overtreder, dat uiteindelijk wel
eens een grotere invloed zou kunnen hebben op de hoogte van de boete dan de aard van het
geschonden rechtsgoed.
4.2.3 Aard van de overtreder
De tweede verklaring voor de divergerende wettelijke maxima wordt gezocht in het onder‐
scheid in het type overtreder tot welke de bepalingen zijn gericht. In veel gevallen richt de ge‐
dragsnorm zich ‘tot een ieder’, waarbij dus ‘een ieder’ de overtreder kan zijn. In de praktijk zal
echter niet ‘een ieder’ in de situatie terechtkomen dat deze het voorschrift overtreedt. Soms
maakt de wet zelf al een onderscheid tussen natuurlijke personen en rechtspersonen (vergelijk:
de Wav). Het onderscheid naar rechtsvorm heeft met name betrekking op de draagkracht van
de overtreder. Een natuurlijk persoon is immers met zijn privévermogen aansprakelijk, terwijl bij
een overtreding begaan door een rechtspersoon het vermogen van de rechtspersoon kan wor‐
den aangesproken. Vanwege dit onderscheid naar draagkracht kan binnen de categorie ‘rechts‐
personen’ nog een nader onderscheid worden gemaakt waarbij de omvang van die rechtsper‐
soon wordt meegewogen.
Naast de rechtsvorm van de overtreder is ook de hoedanigheid van de overtreder van
belang. Met name voor wat betreft de natuurlijke personen kan daarbij een onderscheid wor‐
den gemaakt tussen de overtreders die de overtreding begaan bij de uitoefening van een bedrijf
of functie en de overtreders die de overtreding als privépersoon begaan. In een enkel geval
wordt de hoedanigheid van de overtreder in de wet benadrukt. Dit geldt bijvoorbeeld voor de
Tabakswet, waar het bedrijfsmatige karakter van de overtreding relevant is voor het wettelijke
boetemaximum.
In de onderstaande tabel wordt per boetestelsel nagegaan over welke rechtsvorm de
overtreder beschikt en in welke hoedanigheid de overtreder de overtreding begaat. De Wav
wordt in de tabel tweemaal weergegeven, omdat het boetestelsel zelf in de wet al een onder‐
scheid maakt tussen de maximale boetes voor natuurlijke personen en voor rechtspersonen.
Voor een aantal andere wetten geldt dat overtredingen door zowel natuurlijke als door
rechtspersonen kunnen worden begaan en zowel bij de uitoefening van een functie of bedrijf als
in de hoedanigheid van privépersoon. Voor de steekproef geldt dit voor de Awr.
Tabel 4: Tot wie zijn de sanctiebepalingen gericht?
rechtsvorm hoedanigheid maximum
natuurlijk pers rechtspersoon bedrijfsmatig privé
AOW ja ja € 2.269
5