Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

4 Het bestuursrechtelijke referentiekader getoetst
4.1 Inleiding
In de voorgaande hoofdstukken is nagegaan welke factoren in het strafrecht en in het bestuurs‐
recht van invloed zijn op de boetehoogte. Dit mondde uit in een referentiekader met daarin een
aantal factoren dat van invloed is op de boetehoogte. In dit hoofdstuk wordt dat referentieka‐
der getoetst aan een aantal bestuursrechtelijke boetestelsels. 1
De boetehoogte wordt bepaald door drie kenmerken waarover elk boetestelsel be‐
schikt: het wettelijke boetemaximum, het boetebedrag dat binnen dat boetemaximum in beleid
of beleidsregels is vastgesteld, en ten slotte de techniek waarmee binnen dat wettelijke boete‐
stelsel de boete wordt vastgesteld. In het referentiekader zijn deze kenmerken de afhankelijke
variabelen die worden getoetst.
De factoren die in de voorgaande hoofdstukken zijn omschreven, hebben enerzijds be‐
trekking op de inhoudelijke afwegingen die ten grondslag liggen aan het wettelijke boetemaxi‐
mum en daarbinnen het boetebedrag zoals dat in beleid wordt vastgesteld. Het gaat dan om:
- De aard van de overtreding, of het rechtsgoed dat met de voorschriften wordt be‐
schermd.
- De aard van de overtreder.
- Het behaalde profijt, herstel van de gevolgen, samenloop andere sanctiemogelijk‐
heden.
- Recidive.
Daarnaast zijn er factoren die zich meer in het bijzonder richten op de techniek die binnen het
boetestelsel wordt gehanteerd. In hoofdstuk 3 zijn daartoe de volgende factoren onderschei‐
den:
- Het ministerie dat verantwoordelijk is voor de wetgeving.
- Het aantal bestuurlijke boete.
- De voorspelbaarheid van de overtreding.
De factoren zijn samengevat in het volgende model. Links de factoren die invloed hebben op de
inhoudelijke afwegingen van het boetestelsel; rechts de factoren die de techniek bepalen.
Aard delict of
rechtsgoed
Aard overtreder
Profijt, herstel
gevolgen, samen‐
loop sancties
Recidive
Inhoudelijke
afwegingen van
het boetestelsel:
sel:
1.wettelijk
maximum
2. boetebeleid
hoogte boete
3. techniek
boetestelsel
Wetsfamilie
Aantallen boetes
Voorspelbaarheid
overtreding
In het vervolg van dit hoofdstuk wordt dit model getoetst aan bestuursrechtelijke boetestelsels.
Deze toets richt zich op de wettelijke boetehoogte (§ 4.2), het boetebeleid (§ 4.3) en de tech‐
1 Deze toets wordt gebaseerd op de steekproef van twaalf boetestelsels. Voor de totstandkoming van deze steekproef: zie hoofdstuk 1.
1