Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

den opgelegd. Dit is precies omgekeerd aan wat men zou verwachten gelet op de parlementaire
geschiedenis en de aldaar opgenomen overwegingen dat het strafrecht is voorbehouden voor
de zware gevallen. Het enige boetestelsel waarbij de strafrechtelijke boete wel aanmerkelijk
hoger is dan de bestuursrechtelijke boete, is de Awr.
In sommige gevallen wordt bij het kiezen van de bestuursrechtelijke of de strafrechtelij‐
ke weg uitdrukkelijk rekening gehouden met het verschil in boetehoogte. In de Beleidsregels
bestuurlijke boeten Geneesmiddelenwet is bijvoorbeeld neergelegd dat schendingen van de
reclameregels niet aan het OM worden voorgelegd omdat, gelet op de grote commerciële voor‐
delen die gemoeid zijn met het overtreden van de reclameregels, een hogere bestuurlijke boete
meer op haar plaats wordt geacht. Strafrechtelijke handhaving is in dat geval niet toereikend.
Dat desondanks toch het strafrecht als zwaardere vorm van sanctionering wordt be‐
schouwd, houdt vermoedelijk verband met de rechter kolom: in het strafrecht kunnen naast
geldboetes ook andere sancties worden opgelegd, waaronder gevangenisstraf, hechtenis of
taakstraf. De mogelijkheid iemand van zijn vrijheid te beroven gaat veel verder dan die om een
geldbedrag te betalen (hoe hoog deze ook kan oplopen). Bovendien leidt een strafrechtelijke
veroordeling tot een registratie op iemands justitiële documentatie (strafblad) en heeft zij een
diffamerend effect (vanwege de sociale afkering waarmee een strafrechtelijke straf gepaard
gaat). 12
4.2.6 Recidive
Recidive is in veel gevallen van invloed op de hoogte van de boete. In het geval de overtreder
nogmaals de overtreding begaat, vormt dat een bewijs dat de eerder opgelegde sanctie
onvoldoende afschrikwekkend heeft gewerkt. Recidive is dus een boeteverhogende factor. Voor
de steekproef geldt dat in 42% van de boetestelsels voorzien is in specifieke wettelijke bepa‐
lingen voor recidive. 13 Hieronder volgt een aantal voorbeelden.
Geneesmiddelenwet
De Geneesmiddelenwet geeft een recidivebepaling voor de eerste maal recidive en voor
overtreding van de reclameregels ook een regeling voor de tweede maal recidive. Algemeen
is bepaald: indien een bedrijf binnen twee jaar voor dezelfde overtreding voor de tweede
maal wordt beboet wordt het boetebedrag verdubbeld. Daarnaast geldt voor de reclamere‐
gels: indien voor overtreding van de reclameregels in de voorafgaande periode van twee jaar
tweemaal een boete is opgelegd wordt voor de derde overtreding het oorspronkelijke boe‐
tebedrag verdrievoudigd. Bovendien is sprake van een strafbaar feit indien in de daaraan
voorafgaande 24 maanden tweemaal een bestuurlijke boete ter zake van een zelfde gedra‐
ging is opgelegd. Dit wordt bestraft met een hechtenis van ten hoogste zes maanden of een
geldboete van de derde categorie.
Wav
Artikel 19d lid 2 Wav bepaalt dat de aangewezen ambtenaar de op te leggen bestuurlijke
boete met 50 % verhoogt, indien op de dag van het constateren van de overtreding nog geen
24 maanden zijn verstreken nadat een eerdere overtreding bestaande uit het niet naleven
van eenzelfde wettelijke verplichting is geconstateerd en de bestuurlijke boete wegens de
eerdere overtreding onherroepelijk is geworden. Bovendien wordt een overtreding aange‐
merkt als een strafbaar feit, indien tweemaal binnen een aan de dag van het constateren van
die overtreding voorafgaande periode van 48 maanden, met respectievelijke tussenliggende
perioden van ten hoogste 24 maanden, voor een overtreding bestaande uit het niet naleven
van eenzelfde wettelijke verplichting een bestuurlijke boete is opgelegd die onherroepelijk is
geworden.
12 C. van den Wyngaert, Strafrecht & strafprocesrecht in hoofdlijnen, Antwerpen‐Apeldoorn: Maklu 2009.
13 Tot de wettelijke boetebepalingen worden ook de boetebepalingen in wetten in materiële zin (AMvB’s) gerekend.
12