Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

inge kans op herhaling, terwijl de verdachte tevens bereid is na zijn detentie hulp te
zoeken, ligt een gedeeltelijk voorwaardelijke straf soms meer voor de hand als aan‐
sporing om recidive te voorkomen; bij het ontbreken van enig normbesef kan juist
(jeugd)tbs de aangewezen reactie zijn om enige structuur aan te brengen in het le‐
ven van de dader).
- De proceshouding van de verdachte (de weigering van de dader spijt te betuigen of
berouw te tonen; de belofte om zijn leven te beteren; de bereidheid om het slacht‐
offer schadevergoeding aan te bieden; de bereidheid om berouw om te zetten in
daden die gericht zijn op het goedmaken van wat is aangericht).
- Undue delay (het forse tijdsverloop dat voor een belangrijk deel is te wijten aan on‐
volkomenheden en nalatigheden in het opsporingsonderzoek door de politie).
- Onherstelbare vormverzuimen in het vooronderzoek (die, als die nadeel voor de da‐
der opleveren en geschikt zijn voor compensatie door strafvermindering, in concre‐
to tot strafvermindering kunnen leiden).
- De consequenties voor de dader (is er een evenwicht tussen het vergelden van het
aangerichte onheil en het belang dat de dader een reëel uitzicht moet houden op
het opbouwen van een nieuwe toekomst na het uitboeten van de straf?).
Het behoeft geen betoog dat rechters – meer algemeen gesproken – bij het bepalen van de
strafmodaliteit en de strafmaat ook laten meewegen in hoeverre bepaalde sancties tegemoet
kunnen komen aan de behoefte aan vergelding, de genoegdoening van het slachtoffer, generale
en speciale preventie, normbevestiging, het voorkomen van eigenrichting, bescherming van de
samenleving en allerlei andere functies die aan het strafrecht worden toegeschreven. Het voert
echter te ver om daar in dit verband uitgebreid inhoudelijk op in te gaan. Daarvoor zij verwezen
naar de literatuur waarin de diverse straftheorieën worden besproken. Voorts kunnen in dit
verband de in de inleiding besproken voorstellen van de Projectgroep Straftoemetingsinstru‐
mentarium in herinnering worden geroepen, waaronder het voorstel om ook de meer algemene
uitgangspunten voor straftoemeting (naast de evt. bijzondere oriëntatiepunten) te expliciteren.
Omdat – zo bleek – over de gronden en doelen van het straffen nauwelijks consensus is te be‐
reiken, heeft de projectgroep zich wat dat betreft beperkt tot de reconstructie van de rechts‐
praktijk. Daaruit kon worden afgeleid dat het proportionaliteitsbeginsel voorop staat als groot‐
ste gemene deler van alle andere oriëntatiepunten: evenredigheid van de straf ten opzichte van
(de ernst van) het feit, de gevolgen van het feit en de mate van verwijtbaarheid van de verdach‐
te. Daarnaast dient volgens de projectgroep, binnen de grenzen van deze evenredige bestraf‐
fing, ook rekening te worden gehouden met de noodzaak en wenselijkheid van:
- De bescherming van de maatschappij en mogelijke slachtoffers tegen strafbare fei‐
ten.
- Generale preventie.
- Genoegdoening aan slachtoffers.
- Speciale preventie.
- Voorkomen van recidive.
- Voorkomen van mateloosheid in de bestraffing van daders.
2.5 OM‐afdoening (strafbeschikkingen)
2.5.1 Inleiding
Na een langdurig voortraject is op 1 februari 2008 de Wet OM‐afdoening in werking getreden.
Kern van de wet is een aanpassing van de juridische grondslag van de buitengerechtelijke af‐
53