Referentiekader geldboetes - Europese Beweging

handvatten te geven aan de medewerkers, maar alleen op hoofdlijnen, zodat de individuele
afweging door de beoordelaar zelf moet worden. Een open systeem kan twee kanten uitwerken.
Aan de ene kant kunnen er medewerkers zijn die onvoldoende rekening houden met omstan‐
digheden en dus snel de standaardboete opleggen en aan de andere kant kunnen er medewer‐
kers zijn die de open normen te ver oprekken en geen of een te lage boete opleggen. De Svb
gaat er vanuit dat iedere medewerker een goede zelfstandige beoordeling kan maken van de
feiten en omstandigheden. Met de huidige wet, de AMvB, het beleid en Paradox zijn er duidelij‐
ke uniforme kaders, waarbij ook ruimte overblijft voor een individuele afweging. Bij twijfel
wordt er overleg gevoerd met collega’s of de bezwaarmedewerker. Mocht men er dan nog niet
uitkomen, dan is er nog een vestigingsjurist naar wie men kan toestappen. In het meest extreme
geval wordt contact gezocht met de afdeling Recht en Beleid op het hoofdkantoor.
Naast het juridisch kader kent Paradox ook een procesdeel. Hierin worden praktische aanwijzin‐
gen gegeven voor de medewerker over hoe de betrokkene dient te worden gehoord, hoe de
boetebeschikking dient te worden opgemaakt en verstuurd, et cetera. Paradox kent een onder‐
verdeling naar de verschillende wetten (AKW, ANW, AOW), zodat delict specifieke verschillen
een plaats krijgen; de werkwijze blijft echter dezelfde.
Hoewel het Boetebesluit socialezekerheidswetten als richtlijn voor de boetehoogte 10% van het
benadelingsbedrag voorschrijft, is er in de praktijk telkens sprake van een individuele afweging.
Vaak is het wel zo dat klanten pas bij de mogelijkheid om te reageren op een voornemen boete‐
oplegging of in bezwaar komen met nieuwe informatie die kan leiden tot matiging van de boete.
Het opleggen van een bestuurlijke boete die grenst aan of op het wettelijk maximum zit, komt
geregeld voor. Als een klant een halfjaar of een jaar te laat is, dan loopt het benadelingsbedrag
snel hoog op. Terugvorderingsbedragen van € 40.000 of € 50.000 zijn dan niet uitzonderlijk. In
dit soort situaties komt wel het strafrecht in beeld (zie hieronder), maar soms komen deze ge‐
vallen toch weer bij de Svb terecht en dan wordt een boete tegen het wettelijk maximum of op
het wettelijk maximum vastgesteld.
In de Aanwijzing sociale zekerheidsfraude is vastgelegd dat boven een bepaald benadelingsbe‐
drag geen bestuurlijke boete meer wordt opgelegd, maar dat het OM wordt ingeschakeld voor
een strafrechtelijke fraudeaanpak. Uit de gesprekken met de respondenten blijkt dat de trend is
steeds meer in te zetten op bestuurlijke handhaving en minder nadruk te leggen op strafrechte‐
lijke handhaving. De respondenten vinden deze ontwikkeling positief, omdat de mogelijkheden
binnen de bestuurlijke handhaving groter zijn (er bestaan verschillende maatregelen naast boe‐
teoplegging) en omdat het in ‘eigen huis’ hebben van de handhaving ervoor zorgt dat het opleg‐
gen van een sanctie deel uitmaakt van de relatie die de bank al met de klanten heeft. Op deze
manier staat handhaving niet los van de overige contacten die de Svb reeds onderhoudt met de
klanten. Bovendien is het innen van de boetes vaak gemakkelijk(er), omdat deze kunnen worden
verrekend met de uitkering.
Het contact met het ministerie van VWS verloopt via de bedrijfscoördinatie handhaving (BCHH)
van de Svb. De BCHH wordt tegenwoordig bij nieuwe plannen van het ministerie vrij vroeg be‐
trokken. Werd de BCHH in het verleden pas op het moment dat er een conceptwetsvoorstel was
opgesteld geconsulteerd, nu wordt in een veel eerder stadium de mening van de Svb gevraagd.
Op het moment dat er nieuwe wetgeving aankomt, gaat de afdeling Recht en beleid aan de slag
om beleidsregels op te stellen. De Afdeling klantencommunicatie zet vervolgens de inhoud van
de wet en het beleid om in gemakkelijk te begrijpen aanwijzingen voor Paradox (zonder de wet
65